Trung Quốc thúc đẩy thanh toán quốc tế bằng Nhân Dân tệ (CNY)

Chưa thể 'hạ bệ' USD, nhưng khi các khoản thanh toán CNY xuyên biên giới tăng vọt lên mức kỷ lục vào tháng 3, các nhà phân tích cho rằng đang có sự quan tâm mới đối với CNY toàn cầu, do các mức thuế quan mạnh tay làm lung lay niềm tin vào đồng tiền Mỹ và các tài sản khác của Mỹ.

Vào tháng 4, công ty dịch vụ tài chính China UnionPay, thuộc kiểm soát của PBOC, đã củng cố mạng lưới thanh toán của mình tại Việt Nam và Campuchia, trong khi ngân hàng trung ương công bố các bước nhằm thúc đẩy thanh toán CNY xuyên biên giới và các dịch vụ tài chính khác.

Cụ thể hơn, các khoản thanh toán bằng mã QR mà UnionPay đang quảng bá ở các quốc gia Đông Nam Á sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch của khách du lịch và doanh nghiệp nhỏ, giảm sự phụ thuộc vào USD.

Các thỏa thuận của UnionPay xây dựng một mạng lưới hiện đã mở rộng đến hơn 30 quốc gia bên ngoài Trung Quốc, và đại diện cho một khía cạnh của nỗ lực mở rộng phạm vi ảnh hưởng của CNY như một đồng tiền giao dịch, chi tiêu và đầu tư quốc tế.

Ở một khía cạnh khác của nỗ lực này là các giao dịch hoán đổi tiền tệ dự phòng CNY ở nước ngoài của PBOC với các ngân hàng trung ương khác, đạt giá trị kỷ lục 4.3 nghìn tỷ CNY (591.2 tỷ USD) vào tháng 2; các giao dịch hàng hóa xuyên biên giới thanh toán bằng Nhân dân tệ kỹ thuật số; và các nỗ lực định giá mọi thứ từ dầu mỏ đến vàng bằng đồng tiền Trung Quốc.

Các động thái này cũng nhấn mạnh mong muốn của Trung Quốc về một cấu trúc tài chính độc lập với phương Tây - và các ngân hàng Mỹ - tại một bước ngoặt quan trọng cho thị trường, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump từ bỏ các đối tác thương mại của chính mình và thúc đẩy một cuộc tranh giành để định tuyến lại thương mại.

'Việc Hoa Kỳ vũ khí hóa thuế quan đã gây nghi ngờ về sự an toàn của tài sản Mỹ, làm giảm niềm tin vào USD, và làm lung lay vị thế toàn cầu của đồng bạc xanh,' ông E. Vĩnh Kiện (E. Yongjian), phó tổng giám đốc bộ phận nghiên cứu của Ngân hàng Giao thông (Bank of Communications), phát biểu tại một hội thảo về quốc tế hóa CNY.

'Điều đó, ngược lại, đã làm cho tài sản CNY trở nên hấp dẫn hơn, và sẽ giúp mở rộng việc sử dụng đồng tiền Trung Quốc qua biên giới.'

Ngân hàng trung ương Trung Quốc đã công bố các bước trong tháng này nhằm tăng cường các dịch vụ tài chính xuyên biên giới tại Thượng Hải và khuyến khích các công ty ưu tiên sử dụng CNY trong thanh toán và quyết toán.

PBOC cũng cam kết tăng cường hệ thống thanh toán CNY xuyên biên giới nội địa CIPS, và thúc đẩy ứng dụng blockchain khi CNY kỹ thuật số dựa trên công nghệ này.

Các công ty Trung Quốc đang tăng cường đầu tư ra nước ngoài đang yêu cầu các hệ thống tài chính tốt hơn khi 'chủ nghĩa đơn phương, chủ nghĩa bảo hộ ... và thuế quan cao hơn tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu,' Phó Thống đốc PBOC Lục Lôi (Lu Lei) cho biết tại một cuộc họp báo trong tháng này.

Cơ hội tốt

Trung Quốc từ lâu đã ấp ủ tham vọng biến CNY thành một đồng tiền toàn cầu, tương tự như đồng Euro hoặc USD và phản ánh tầm quan trọng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Nhưng tiến trình này luôn bị cản trở bởi sự không sẵn lòng mở cửa tài khoản vốn, điều này hạn chế lợi ích của việc sở hữu CNY nếu nó không thể được di chuyển tự do ra khỏi Trung Quốc và đi khắp thế giới.

Chưa có dấu hiệu nào cho thấy điều đó sẽ thay đổi. Nhưng tiến bộ trên các mặt trận khác, nơi CNY đã có được vị thế ở các quốc gia như Nga và các đối tác thương mại khác, có khả năng tăng tốc.

Trong 100 ngày đầu tiên nhậm chức, Trump đã dựng lên những bức tường thuế quan cao nhất quanh nền kinh tế Mỹ trong hơn một thế kỷ và làm đảo lộn một phần trật tự thế giới mà Washington đã giúp xây dựng, làm tăng nguy cơ suy thoái.

Trong khi đó, Trung Quốc đã tìm cách củng cố thương mại với các quốc gia khác.

'Nếu Mỹ rơi vào suy thoái, và Trung Quốc giành thế thượng phong trong vòng cạnh tranh Trung-Mỹ này - một kịch bản được gọi là ’phương Đông trỗi dậy, phương Tây suy tàn’ - thì điều đó thực sự tốt cho CNY về dài hạn,' ông Khúc Phượng Kiệt (Qu Fengjie), nhà nghiên cứu tại Ủy ban Phát triển và Cải cách Quốc gia (NDRC), cơ quan kế hoạch hàng đầu, cho biết tại một hội thảo gần đây.

'Trung Quốc có thể phá vỡ trật tự cũ của hệ thống tiền tệ quốc tế.'

Chắc chắn rằng, chưa có đồng tiền nào có thể thách thức USD, vốn chiếm gần một nửa tổng số thanh toán toàn cầu, và hơn 80% tài trợ thương mại.

CNY đã vươn lên vị trí thứ tư trong thanh toán toàn cầu, nhưng vẫn là một vị trí xa, chỉ chiếm 4%, và một số người nói rằng sự ngờ vực đối với USD có khả năng thúc đẩy việc sử dụng các loại tiền tệ khác, đặc biệt là đồng EUR, trước cả CNY.

'CNY đã yếu trong nhiều năm, vì vậy không có nhiều tiềm năng tăng giá rõ ràng để nắm giữ đồng tiền Trung Quốc cho các nhà đầu tư hoặc ngân hàng trung ương,' bà Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tại Natixis, cho biết.

Tuy nhiên, bà nhận thấy mối quan hệ ngày càng sâu sắc của Trung Quốc với các thị trường mới nổi khác và các quốc gia 'Nam bán cầu' có khả năng thúc đẩy việc sử dụng CNY và có những dấu hiệu cho thấy nhu cầu này.

Vào tháng 4, Argentina đã gia hạn một phần 5 tỷ USD của đường hoán đổi CNY và Pakistan đang vận động để mở rộng đường hoán đổi CNY của riêng mình. Các giao dịch hoán đổi tiền tệ song phương có thể tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại và đầu tư, đồng thời là sự bổ sung hữu ích cho mạng lưới an toàn tài chính toàn cầu, Thống đốc Bàn Công Thắng (Pan Gongsheng) cho biết năm ngoái.

'Hệ thống tiền tệ toàn cầu do Mỹ thống trị đang ngày càng trở nên mong manh,' ông Đồ Dũng Hồng (Tu Yonghong), giáo sư tài chính của Đại học Nhân dân Trung Quốc, cho biết.

Trung Quốc nên 'nắm bắt cơ hội tốt này'.