Thị trường cổ phiếu: Cơ hội 'bắt đáy' hay vẫn còn quá sớm?

Thị trường cổ phiếu: Cơ hội 'bắt đáy' hay vẫn còn quá sớm?

Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

14:23 08/04/2025

Dù cổ phiếu đã giảm mạnh, định giá hiện tại vẫn chưa thực sự hấp dẫn nếu xét đến rủi ro lãi suất cao và chính sách bảo hộ thương mại. Các chỉ số như P/E, cape yield và tỷ lệ chiết khấu cho thấy thị trường có thể còn giảm sâu. Nhà đầu tư cần thận trọng và chuẩn bị chiến lược rõ ràng nếu muốn tận dụng cơ hội.

Chỉ số S&P 500 đã giảm 18% so với đỉnh hồi tháng 2. Nhìn chung, mức giảm này chưa phải quá nghiêm trọng.

Hãy nhớ lại thị trường gấu vào quý IV năm 2018 — nhiều người có thể đã quên. Đợt giảm khi đó thậm chí còn không được đặt tên, dù thị trường đã giảm đến 20%. Trong khi đó, các đợt suy giảm khác như năm 2022 (lạm phát tăng vọt), 2020 (Covid-19) và 2008 (khủng hoảng tài chính toàn cầu) lần lượt ghi nhận mức giảm 25%, 33% và 57%.

Tuy nhiên, tốc độ lao dốc lần này khiến nhiều người lo ngại và mức biến động cao trên các thị trường cho thấy cuộc khủng hoảng liên quan đến thuế quan có thể chưa kết thúc. Với những nhà đầu tư lý trí và may mắn đang nắm giữ tiền mặt hoặc trái phiếu chính phủ ngắn hạn — điển hình như Warren Buffett — thì viễn cảnh thị trường tiếp tục giảm có thể mở ra cơ hội mua vào, chứ không phải thời điểm bán ra. Chúng ta đang ở trong một mớ hỗn độn thực sự, nhưng thị trường luôn phản ứng thái quá trước những cú sốc kiểu này.

Line chart of S&P 500 showing Back to normal

Biểu đồ P/E dự phóng của S&P 500 từ năm 2005 đến 2025

Vì vậy, đây là thời điểm thích hợp để cân nhắc liệu thị trường tài sản rủi ro hiện có đang được định giá ở mức có thể đem lại lợi suất dài hạn hấp dẫn hay không. Có nhiều cách để đánh giá, không cách nào là hoàn hảo, nhưng mỗi phương pháp đều mang đến góc nhìn riêng.

Định giá theo P/E: cổ phiếu chưa thật sự rẻ

Một trong những thước đo định giá cơ bản nhất là tỷ lệ giá trên lợi nhuận dự phóng (P/E). Hiện tại, chỉ số này đã quay về mức tương đương với thời điểm trước đại dịch, nhưng vẫn cao nếu so với mặt bằng chung của 20 năm qua.

Để hiểu vì sao P/E lại duy trì ở mức cao như vậy sau đại dịch (ngoại trừ giai đoạn lạm phát tăng mạnh năm 2022), cần một giả thuyết hợp lý. Chuyên mục Unhedged đưa ra lập luận rằng nguyên nhân chính là do chính sách tài khóa nới lỏng quá mức trong giai đoạn này, giúp đẩy giá tài sản tăng mạnh. Nếu sắp tới chính sách tài khóa được siết chặt trở lại (như một số thành viên Đảng Cộng hòa đề xuất), thì cổ phiếu hiện tại không còn được coi là rẻ, bởi mức định giá này tương ứng với lợi suất đầu tư dài hạn thấp hơn bình thường.

Khi xem xét P/E, điều quan trọng là phải nhìn kỹ vào phần “E” — tức lợi nhuận. Câu hỏi đặt ra là: Liệu ảnh hưởng tiêu cực của thuế quan tăng cao đã được phản ánh đầy đủ vào dự báo lợi nhuận doanh nghiệp chưa? Có vẻ như là chưa, đặc biệt nếu nhìn theo phương pháp “bottom-up” — tức tổng hợp ước tính lợi nhuận của từng công ty trong chỉ số S&P 500.

Theo dữ liệu từ FactSet (Earnings Insight), ước tính lợi nhuận năm 2025 mới chỉ giảm khoảng 7% kể từ tháng 9 và gần như không thay đổi kể từ khi các chính sách thương mại bắt đầu dịch chuyển. Nếu tin rằng mức thuế cao sẽ kéo dài, lợi nhuận doanh nghiệp có thể còn bị điều chỉnh giảm mạnh hơn trong tương lai — nghĩa là P/E hiện tại có thể đang bị thổi phồng và thị trường cổ phiếu vẫn đang bị định giá quá cao. Dự báo lợi nhuận cho năm 2026 còn giảm ít hơn nữa, củng cố thêm cho nhận định trên.

Đã tải lên ảnh

Biểu đồ EPS dự báo năm 2025 của S&P 500 (bottom-up, nguồn: FactSet)

Cape yield: Tăng nhẹ nhưng chưa đủ hấp dẫn

Cape yield là một chỉ số nâng cao hơn của P/E, được giáo sư Robert Shiller phát triển. Về cơ bản, chỉ số này là nghịch đảo của P/E (tức E/P), nhưng dùng lợi nhuận bình quân 10 năm thay vì lợi nhuận dự phóng, nhằm giảm thiểu ảnh hưởng của biến động ngắn hạn. Sau đó, người ta lấy Cape yield trừ đi lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm để tính lợi suất vượt trội của cổ phiếu so với trái phiếu.

Chỉ số này càng cao, cổ phiếu càng được xem là hấp dẫn hơn so với trái phiếu. Gần đây, Cape yield của S&P 500 đã tăng thêm gần 1 điểm phần trăm, cho thấy cổ phiếu đang có phần hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, mức tăng này vẫn chưa đủ để coi là cơ hội đầu tư rõ rệt.

Line chart of S&P 500 excess Cape yield, % showing Approaching normal

S&P 500 excess Cape yield (%): Mức hiện tại so với trung bình lịch sử

Tỷ lệ chiết khấu: vẫn thấp so với mức thông thường trong lịch sử

Một cách khác để định giá cổ phiếu là xem xét “tỷ lệ chiết khấu” — tức mức lợi suất mà nhà đầu tư yêu cầu để bù đắp rủi ro khi đầu tư vào cổ phiếu, so với các dòng tiền trong tương lai. Nếu kỳ vọng rủi ro hoặc lãi suất tăng lên, tỷ lệ chiết khấu cũng sẽ tăng, kéo theo việc giá cổ phiếu giảm.

Theo Michel Lerner và nhóm phân tích HOLT của UBS, chính sách thuế quan cao có thể làm tăng tỷ lệ chiết khấu, tức khiến nhà đầu tư yêu cầu lợi suất cao hơn và điều này gây áp lực giảm giá cổ phiếu. Ông nhấn mạnh rằng kể từ khi WTO được thành lập năm 1995, toàn cầu hóa đã giúp giảm chi phí sản xuất, kiềm chế lạm phát và cho phép lãi suất đi xuống — tạo môi trường thuận lợi cho thị trường chứng khoán tăng trưởng.

Tuy nhiên, trong giai đoạn trước đó — đặc biệt là thời kỳ bảo hộ thương mại từ trước năm 1945 — mỗi khi Mỹ tăng mạnh thuế nhập khẩu (như các đạo luật thuế McKinley năm 1890, Fordney-McCumber năm 1922 hay Smoot-Hawley năm 1930), tỷ lệ chiết khấu đều tăng mạnh, kéo giá cổ phiếu giảm theo.

Chart showing US discount rate

Lãi suất chiết khấu trung bình của các công ty Mỹ từ 1871 đến nay

Gần đây, tỷ lệ chiết khấu đã tăng từ 3.1% lên 3.6% kể từ đầu tháng 4. Dù vậy, theo Lerner, mức này vẫn còn thấp so với những kịch bản như suy thoái hoặc một “trạng thái bình thường mới” với chính sách bảo hộ và lạm phát cao. Với mỗi lần tỷ lệ chiết khấu tăng thêm 1 điểm phần trăm, giá cổ phiếu có thể biến động tới 20%. Nếu tỷ lệ chiết khấu quay về gần mức trước năm 1995, thị trường cổ phiếu có thể đối mặt với cú sốc lớn.

Nói cách khác, giá cổ phiếu hiện tại vẫn chưa phản ánh đầy đủ rủi ro của một môi trường có lãi suất dài hạn cao hơn.

Cổ phiếu công nghệ lớn: chưa thực sự giảm sâu

Nếu các phân tích định lượng trước đó còn khó hình dung, thì hãy nhìn vào nhóm cổ phiếu công nghệ lớn — lực kéo chính của chỉ số S&P 500. Biểu đồ dưới đây thể hiện diễn biến giá của năm công ty công nghệ hàng đầu (ngoại trừ

Nvidia và Tesla do biến động quá mạnh). Dễ thấy rằng, dù bị ảnh hưởng bởi làn sóng bán tháo gần đây do lo ngại về thuế quan, các cổ phiếu này mới chỉ mất đi phần tăng giá tích lũy trong khoảng một năm trở lại đây. Nói cách khác, mức tăng mạnh trong thời gian qua chỉ vừa mới bị xóa bỏ.

Điều này cho thấy: Thị trường vẫn chưa thật sự rẻ. Nếu thuế quan theo chính sách của ông Trump tiếp tục được triển khai và mở rộng, thì đây là lúc giới đầu tư nên bắt đầu cân nhắc đâu mới là mức giá đủ hấp dẫn để mua vào.

Line chart of Share prices rebased showing Magnificent prices

Biểu đồ so sánh diễn biến giá cổ phiếu Apple, Amazon, Microsoft, Meta và Alphabet (2020–2025, đã chuẩn hóa)

Trong một lá thư nổi tiếng gửi nhà đầu tư vào năm 2009 — ngay tại đáy khủng hoảng tài chính — Jeremy Grantham (GMO) đã viết:

“Khi khủng hoảng lên đến đỉnh điểm, ngay cả những người lý trí nhất cũng bắt đầu nghĩ đến kịch bản tận thế, dựa trên hàng loạt dữ liệu tiêu cực nhưng có thật… Cách duy nhất để vượt qua trạng thái tê liệt là phải có sẵn một kế hoạch tái đầu tư và kiên trì thực hiện. Hãy lên lịch mua thêm nếu thị trường tiếp tục giảm. Và nhớ: không ai bắt được đáy. Việc cố tìm thời điểm tối ưu chỉ khiến bạn bị tê liệt.”

Đó là lời khuyên đáng ghi nhớ — đặc biệt nếu thị trường tiếp tục đi xuống. Và có lẽ, những ngày sắp tới sẽ còn nhiều điều cần quan sát.

Bloomberg

Broker listing

Thư mục bài viết

Cùng chuyên mục

BoJ thận trọng bình thường hóa chính sách, lạm phát lương thực gây áp lực tăng lãi suất
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

BoJ thận trọng bình thường hóa chính sách, lạm phát lương thực gây áp lực tăng lãi suất

Ngân hàng Nhật Bản nhiều khả năng giữ nguyên lãi suất và giảm tốc độ thắt chặt mua trái phiếu từ năm tài khóa tới, phản ánh sự thận trọng trong lộ trình bình thường hóa chính sách. Tuy nhiên, lạm phát thực phẩm dai dẳng, đặc biệt là giá gạo tăng vọt, có thể buộc BoJ tiếp tục nâng lãi suất sớm hơn kỳ vọng. Thống đốc Kazuo Ueda phát tín hiệu rằng rủi ro lạm phát đang ngày càng được chú trọng, trong bối cảnh sự bất ổn thương mại toàn cầu dần lắng dịu.
USD chững lại khi thị trường hướng sự tập trung về London
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

USD chững lại khi thị trường hướng sự tập trung về London

Đàm phán Mỹ - Trung tái khởi động; triển vọng đạt được thỏa thuận ngày càng rõ nét. Chứng khoán Mỹ biến động trái chiều, nhưng S&P 500 chỉ còn cách đỉnh lịch sử chưa đầy 2%. Dữ liệu yếu từ Anh tiếp tục gây áp lực lên GBP. Giá vàng đi ngang, trong khi bạc nổi bật với đà tăng mạnh.
Đàm phán thương mại Mỹ-Trung tiếp diễn, khoáng sản đất hiếm và hạn chế công nghệ làm nóng cuộc chơi
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Đàm phán thương mại Mỹ-Trung tiếp diễn, khoáng sản đất hiếm và hạn chế công nghệ làm nóng cuộc chơi

Các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung được nối lại tại London, tập trung vào các hạn chế về công nghệ và xuất khẩu khoáng sản đất hiếm. Trung Quốc đã cấp giấy phép xuất khẩu đất hiếm cho các công ty Hoa Kỳ, thúc đẩy hy vọng về một cuộc đàm phán thương mại đột phá. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ đã giảm 40% trong năm nay, làm tăng tính cấp thiết của việc giải quyết căng thẳng thương mại.
Cảnh báo thầm lặng của thị trường: Trái phiếu và vàng tiết lộ điều gì?
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Cảnh báo thầm lặng của thị trường: Trái phiếu và vàng tiết lộ điều gì?

Chưa bao giờ thị trường lại đòi hỏi các nhà đầu tư phải linh hoạt, tỉnh táo và hiểu sâu về mối liên hệ giữa các loại tài sản như hiện nay. Khi tiền tệ trở nên đắt đỏ, khi trái phiếu phát đi tín hiệu cảnh báo và khi vàng tăng vọt như một phản ứng phòng vệ, thì việc tiếp tục đặt cược mù quáng vào đà tăng cổ phiếu có thể trở thành một chiến lược nguy hiểm. Sự kết hợp giữa hiểu biết kinh tế vĩ mô, phân tích kỹ thuật và đánh giá tâm lý thị trường là chìa khóa giúp nhà đầu tư không chỉ sống sót mà còn tận dụng được những cơ hội ẩn giấu trong cơn biến động.
Thuật toán của trader nhỏ lẻ đang dần trở thành thế lực trên thị trường
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Thuật toán của trader nhỏ lẻ đang dần trở thành thế lực trên thị trường

Trong khi phần lớn thị trường tài chính đang bị chi phối bởi các quỹ đầu tư thụ động, một lực lượng mới đang âm thầm nổi lên: những nhà đầu tư cá nhân sử dụng chiến lược định lượng. Họ không cần nhiều tiền, cũng chẳng phải dân chuyên, nhưng với công cụ hiện đại và tư duy tính toán, họ đang tạo ra ảnh hưởng rõ rệt lên các giao dịch – đặc biệt là ở những mảng như quyền chọn ngắn hạn. Liệu đây có phải là tín hiệu tích cực cho sự cân bằng và minh bạch hơn của thị trường?
Bạc vẫn còn dưới 40 USD — nhưng thời điểm bứt phá không còn xa
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Bạc vẫn còn dưới 40 USD — nhưng thời điểm bứt phá không còn xa

Trong khi nhiều nhà đầu tư tập trung vào Vàng, cổ phiếu AI và các xu hướng thị trường nóng, bạc âm thầm ghi dấu một trong những bước đột phá mạnh mẽ nhất trong lĩnh vực hàng hóa. Vừa chạm đỉnh trong 13 năm, kết hợp cùng làn sóng bùng nổ AI, cuộc cách mạng năng lượng sạch và thỏa thuận hạ tầng trị giá 3,000 tỷ USD của Trump đang thúc đẩy nhu cầu, các chuyên gia tại GSC Commodity Intelligence gọi đây là “giao dịch bùng nổ và bất đối xứng nhất năm 2025.”
Đàm phán London, rủi ro toàn cầu: Mỹ và Trung Quốc tạm thời 'chơi đẹp'
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Đàm phán London, rủi ro toàn cầu: Mỹ và Trung Quốc tạm thời 'chơi đẹp'

Đàm phán thương mại Mỹ-Trung tại London diễn ra trong không khí ngoại giao thận trọng, tạm thời làm dịu căng thẳng thương mại, giúp thị trường toàn cầu giữ ổn định và tăng nhẹ. Nhà đầu tư vẫn cảnh giác trước rủi ro kinh tế và dữ liệu yếu, trong khi kỳ vọng giảm thuế quan và khả năng Fed hạ lãi suất giúp đẩy chỉ số MSCI World lên đỉnh lịch sử. Tuy nhiên, động lực tăng giá vẫn yếu, và rủi ro tiềm ẩn chưa biến mất.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ