Nút thắt tài chính: G7 đối mặt với bài toán hóc búa về khoản vay cho Ukraine

Nút thắt tài chính: G7 đối mặt với bài toán hóc búa về khoản vay cho Ukraine

Ngọc Lan

Ngọc Lan

Junior Editor

08:43 02/09/2024

Ukraine đã tự tạo cho mình một khoảng thời gian nghỉ, vừa trên chiến trường nhờ cuộc tấn công ở Kursk, vừa về mặt tài chính thông qua thỏa thuận cơ cấu lại nợ với các nhà đầu tư tư nhân. Tuy nhiên, hiện nay số lượng nguồn lực tài chính mà Kiev có thể trông cậy để đảm bảo sự tồn vong của đất nước lại phụ thuộc vào một cuộc thảo luận kỳ lạ và phức tạp giữa các đồng minh phương Tây.

Vấn đề xoay quanh việc làm thế nào để tạo ra một khoản tạm ứng 50 tỷ USD từ nguồn dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga - vốn đã bị các quốc gia phương Tây phong tỏa, ngăn chặn Moscow tiếp cận. Vào tháng 6, các nhà lãnh đạo G7 đã cam kết thực hiện "các khoản vay đẩy nhanh doanh thu đặc biệt". Sau những trì hoãn đáng tiếc trước đó đối với các gói tài trợ ở cả hai bờ Đại Tây Dương, cam kết này được xem như một minh chứng rằng phương Tây vẫn có thể ủng hộ Ukraine và buộc Nga phải trả giá cho sự tàn phá đất nước này.

Đừng vội mừng quá sớm. Việc cần đến một khoản vay được thiết kế tài chính phức tạp như vậy chỉ phản ánh hai điều: một là nỗ lực không mấy đẹp đẽ nhằm tìm kiếm các nguồn tài trợ thay thế cho ngân sách từ người đóng thuế phương Tây, hai là sự né tránh liên tục trong việc buộc Nga phải bồi thường cho Ukraine bằng cách chuyển giao trực tiếp các tài sản đã bị phong tỏa. Xét từ góc độ này, cam kết tại hội nghị thượng đỉnh Puglia không phải là dấu hiệu của sự tự tin, mà là biểu hiện của sự e dè, dù rằng 50 tỷ USD từ bất kỳ nguồn nào vẫn tốt hơn nhiều so với việc không có gì cả.

Tuy nhiên, ngay cả khoản tiền đó vẫn còn xa mới trở thành hiện thực, khi những khó khăn về mặt kỹ thuật phản ánh những thách thức sâu xa hơn về mặt chính trị.

Ý tưởng đặt ra là một nhóm đồng minh của Ukraine sẽ cùng nhau vay một khoản tiền, sau đó chuyển nó thông qua một tổ chức ủy thác như Ngân hàng Thế giới. Chi phí trả nợ của Kiev sẽ được chi trả bằng lợi nhuận đặc biệt mà Euroclear - công ty lưu ký chứng khoán Bỉ - đang thu được từ gần 200 tỷ Euro tiền mặt. Số tiền này hiện bị cấm chuyển cho ngân hàng trung ương Nga.

Những khoản lợi nhuận từ chiến tranh này về mặt đạo đức lẽ ra phải thuộc về Ukraine. Đó là lý do tại sao EU gần đây đã quyết định chuyển phần lớn số tiền này thành viện trợ quân sự. Kế hoạch mới của G7 về cơ bản là tái cơ cấu và "đẩy nhanh" dòng lợi nhuận này thành một khoản tiền lớn trả trước. Điều này đủ để cho thấy G7 không hề cung cấp thêm bất kỳ khoản tiền nào ngoài những gì Ukraine đáng lẽ đã nhận được, chứ đừng nói đến bất kỳ thứ gì thuộc về Moscow. Kế hoạch này đã được sử dụng để lập luận rằng các chính phủ phương Tây cần chi tiêu ít hơn. Các nhà lãnh đạo G7 đã giao cho các chuyên gia kỹ thuật thực hiện lời hứa chính trị này. Tuy nhiên, những rào cản kỹ thuật quan trọng vẫn chưa được giải quyết.

Chức năng chính của việc bảo đảm khoản vay bằng lợi nhuận tương lai từ việc nắm giữ tài sản nhà nước Nga là để làm cho khoản vay càng ít rủi ro càng tốt đối với các Bộ Tài chính phương Tây - ít nhất là đủ an toàn để không cần phải xin phê duyệt của các nhà lập pháp, đặc biệt là tại Quốc hội Mỹ. Việc này cũng tạo cơ hội chính trị để nhiều quốc gia phương Tây tham gia hơn, không chỉ riêng EU. Mặt trái của vấn đề là nợ của Kiev sẽ tăng lên, ngay cả khi việc chứng khoán hóa được cho là sẽ giúp họ không phải trả bất cứ khoản nào.

Tuy nhiên, EU chỉ gia hạn các lệnh trừng phạt mỗi sáu tháng một lần. Điều này có nghĩa là dòng lợi nhuận này có thể chấm dứt ngay khi một quốc gia thành viên phủ quyết việc gia hạn. Điều này không chỉ mang lại rủi ro cho các thành viên không thuộc EU trong kế hoạch này, mà còn cho cả Kiev: một khoản nợ tiềm ẩn có thể làm phức tạp hóa các đánh giá về khả năng trả nợ của IMF. Để giải quyết vấn đề này, Brussels đã đưa ra cho các chính phủ EU một số phương án, bao gồm kéo dài thời gian gia hạn hoặc gắn việc kết thúc phong tỏa tài sản với việc Moscow bồi thường cho Kiev.

Phương án đầu sẽ đòi hỏi Hungary từ bỏ quyền phủ quyết hai lần một năm của mình. Phương án sau sẽ tương đương với việc tịch thu tài sản - điều mà Paris, Berlin và ECB rất e ngại. Cả hai phương án đều khó có khả năng đạt được sự đồng thuận hoàn toàn. Trong mọi trường hợp, khó có thể thấy làm thế nào các văn bản khoản vay có thể tránh được việc sử dụng thêm các nguồn khác ngoài dòng lợi nhuận này, trong trường hợp Nga bất ngờ trở lại vị thế tốt trên trường quốc tế sớm hơn dự kiến và lấy lại quyền tiếp cận các khoản dự trữ của mình. Dù thế nào đi nữa, khó có thể thấy làm sao các văn bản khoản vay có thể tránh được việc phải dựa vào nguồn lực khác ngoài dòng lợi nhuận hiện tại, trong trường hợp Nga bất ngờ lấy lại uy tín quốc tế sớm hơn dự kiến và giành lại quyền tiếp cận các khoản dự trữ của mình.

Tóm lại, vấn đề nằm ở chỗ các nhà lãnh đạo phương Tây đang cố gắng đạt được điều gì đó mà không phải trả giá: họ muốn có nguồn tài trợ mới cho Kiev, nhưng lại không muốn có thêm cam kết từ người nộp thuế, không chấp nhận rủi ro tài chính, và cũng không muốn tịch thu tài sản của một quốc gia phạm tội. Những mâu thuẫn chính trị này không thể được giải quyết bằng các giải pháp kỹ thuật; chúng chỉ có thể được ngụy trang mà thôi.

Chỉ có một quyết định chính trị để tạo ra một tiền lệ pháp lý mới mới có thể cắt đứt được nút thắt Gordian này: đó là một quyết định minh bạch để cùng nhau tịch thu trực tiếp tài sản của Nga vì lợi ích của Ukraine. Điều này có thể sẽ xảy ra khi những mâu thuẫn chính trị trở nên không thể duy trì được nữa. Tuy nhiên, càng kéo dài thời gian, càng nhiều thứ bị mất đi trong quá trình chờ đợi. Trong lúc này, việc thực hiện lời hứa tại hội nghị Puglia sẽ là điều đáng hoan nghênh - nhưng không ai nên tưởng tượng rằng điều đó sẽ giải quyết vấn đề lâu hơn vài tháng.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Chính sách cắt giảm thuế suất của Trump: Tự cân bằng hay tự gây họa?
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Chính sách cắt giảm thuế suất của Trump: Tự cân bằng hay tự gây họa?

Những người ủng hộ chính sách cắt giảm thuế thường lập luận rằng các biện pháp này rồi sẽ “tự bù đắp” thông qua việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tăng thu ngân sách – ngay cả khi không cần cắt giảm chi tiêu đáng kể. Tuy nhiên, thực tiễn trong những thập kỷ gần đây đã không ủng hộ luận điểm này.
Thâm hụt chỉ là bề nổi - Gốc rễ nằm ở kinh tế
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Thâm hụt chỉ là bề nổi - Gốc rễ nằm ở kinh tế

Các nhà quan sát lo ngại về thâm hụt ngân sách đang lên tiếng mạnh mẽ, cảnh báo rằng các khoản thanh toán nợ ngày càng lớn có thể làm gia tăng mức thâm hụt và đẩy đất nước đến bờ vực phá sản. Dù đồng tình rằng tình trạng thâm hụt ngày càng gia tăng là một vấn đề nghiêm trọng, chúng tôi tin rằng nguyên nhân cốt lõi không giống như phần lớn các quan điểm phổ biến hiện nay.
Lạm phát bán buôn của Nhật Bản chậm lại, giảm áp lực lên BoJ
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Lạm phát bán buôn của Nhật Bản chậm lại, giảm áp lực lên BoJ

Lạm phát bán buôn của Nhật Bản giảm tốc trong tháng 5 do chi phí nhập khẩu hạ nhiệt, làm giảm áp lực lên BoJ trong việc nâng lãi suất. Tuy nhiên, giá thực phẩm và đồ uống tiếp tục tăng, phản ánh áp lực lạm phát vẫn tồn tại. BoJ có thể trì hoãn đợt tăng lãi suất tiếp theo khi tăng trưởng kinh tế chưa rõ ràng và đàm phán thương mại với Mỹ còn nhiều bất ổn.
Kinh tế và lạm phát: Chính sách tiền tệ của Fed là điểm tựa trước nguy cơ đổ vỡ thương mại
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Kinh tế và lạm phát: Chính sách tiền tệ của Fed là điểm tựa trước nguy cơ đổ vỡ thương mại

Từ sau cú sốc mà Tổng thống Trump tạo ra vào tháng 4 với sự thay đổi lớn trong chính sách thương mại, thị trường tài chính và các nhà phân tích đã ngập tràn trong các bài viết về triển vọng kinh tế và lạm phát. Trong khi thuế quan leo thang khiến triển vọng trở nên bất định hơn bao giờ hết, chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vẫn là điểm tựa vững chắc – dù không thực sự tích cực, nhưng vẫn là một trong số ít những yếu tố đáng tin cậy trong bức tranh vĩ mô hiện tại.
Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu giữa bất ổn và rủi ro thương mại
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu giữa bất ổn và rủi ro thương mại

Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 xuống 2.3%, phản ánh tác động của thuế quan gia tăng và bất ổn kéo dài đến đầu tư và thương mại. Báo cáo cảnh báo nền kinh tế thế giới đang đối mặt với nhiều rủi ro suy giảm, trong đó tăng trưởng thập kỷ này có thể chậm nhất kể từ thập niên 1960. Dù vậy, tổ chức này không dự báo suy thoái và kỳ vọng bất ổn sẽ dần lắng xuống.
Các nhà giao dịch vẫn thận trọng trước thoả thuận thương mại Mỹ - Trung
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Các nhà giao dịch vẫn thận trọng trước thoả thuận thương mại Mỹ - Trung

Các nhà đầu tư tại châu Á phản ứng dè dặt trước thông tin về một thỏa thuận thương mại sơ bộ giữa Mỹ và Trung Quốc, khi phần lớn vẫn chờ đợi chi tiết cụ thể để xác định hướng đi tiế theo. Dù những tín hiệu hòa hoãn từ hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã phần nào hỗ trợ tâm lý thị trường, giới phân tích cho rằng đà tăng sẽ thận trọng, khi nhiều vấn đề then chốt như kiểm soát công nghệ và an ninh quốc gia vẫn chưa được giải quyết.
BoJ thận trọng với chính sách thắt chặt trong bối cảnh lạm phát và rủi ro toàn cầu
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

BoJ thận trọng với chính sách thắt chặt trong bối cảnh lạm phát và rủi ro toàn cầu

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản dự kiến giữ nguyên lãi suất và xem xét giảm tốc độ thu hẹp mua trái phiếu từ năm tài khóa sau, phản ánh lập trường thận trọng trong quá trình bình thường hóa chính sách. Thống đốc Kazuo Ueda có thể phát tín hiệu bớt ôn hòa hơn, khi áp lực lạm phát trong nước vẫn hiện hữu và bất ổn thương mại toàn cầu có dấu hiệu giảm bớt. BoJ đang điều chỉnh cách truyền đạt chính sách nhằm phản ánh cả rủi ro suy giảm lẫn nguy cơ lạm phát cao hơn kỳ vọng.
Hòa bình thương mại và tiền rẻ: Ván bài lớn của thị trường toàn cầu
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Hòa bình thương mại và tiền rẻ: Ván bài lớn của thị trường toàn cầu

Nhà đầu tư đang đặt cược vào một thị trường "liều lĩnh", nơi rủi ro được dồn sang ngày mai. Bất kỳ dòng tiêu đề nào từ bàn đàm phán thương mại tại London – dù tích cực hay tiêu cực – đều có thể làm rung chuyển đà tăng hiện tại. Nhưng cho đến lúc đó, "ly cocktail" thị trường đã được pha thêm Bò Húc, và cơn hưng phấn hiện tại là chuyện của hôm nay – hệ quả để mai tính.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ