Ngân hàng Thế giới hôm thứ Ba đã hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 xuống còn 2.3%, giảm 0.4 điểm phần trăm so với dự báo trước đó, viện dẫn tình trạng gia tăng thuế quan và bất ổn địa chính trị là những yếu tố đang gây áp lực lên phần lớn các nền kinh tế toàn cầu.

Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Toàn cầu bán niên, tổ chức này đã hạ dự báo tăng trưởng của gần 70% số nền kinh tế, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, châu Âu và sáu khu vực thị trường mới nổi, so với mức được đưa ra sáu tháng trước, vào thời điểm trước khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tái nhiệm. Dưới thời Trump, Mỹ đã thực hiện nhiều đợt tăng thuế không theo quy chuẩn, nâng thuế suất trung bình từ dưới 3% lên khoảng 15% – mức cao nhất trong gần một thế kỷ – và kéo theo các biện pháp trả đũa từ Trung Quốc và nhiều quốc gia khác.

Ngân hàng Thế giới là tổ chức mới nhất bày tỏ lo ngại về chính sách thương mại thiếu nhất quán của chính quyền Trump, mặc dù các quan chức Mỹ khẳng định những tác động tiêu cực sẽ được bù đắp nhờ đầu tư tăng và các gói cắt giảm thuế – dù những biện pháp này vẫn chưa được thông qua. Báo cáo không đưa ra dự đoán về suy thoái, song cho biết tăng trưởng toàn cầu năm nay có thể ở mức yếu nhất kể từ khủng hoảng 2008, nếu không tính những năm có suy thoái. Từ nay đến năm 2027, GDP toàn cầu được dự báo chỉ tăng trưởng trung bình 2.5%, mức thấp nhất theo thập kỷ kể từ những năm 1960.

Thương mại toàn cầu được kỳ vọng sẽ chỉ tăng 1,8% trong năm 2025, giảm mạnh so với mức 3.4% năm 2024 và chỉ bằng khoảng một phần ba mức tăng trung bình 5.9% của những năm 2000. Dự báo này được xây dựng dựa trên các mức thuế có hiệu lực đến cuối tháng 5, bao gồm mức thuế 10% của Mỹ đối với hầu hết hàng nhập khẩu. Tuy nhiên, con số này chưa tính đến những đợt tăng thuế bổ sung mà Trump công bố hồi tháng 4 và sau đó hoãn thực thi đến ngày 9 tháng 7 để tạo điều kiện đàm phán.

Lạm phát toàn cầu được dự báo sẽ ở mức 2.9% vào năm 2025 – cao hơn thời kỳ tiền COVID-19 – do ảnh hưởng từ thuế quan cao và thị trường lao động căng thẳng. Báo cáo cảnh báo rằng các rủi ro đối với triển vọng kinh tế toàn cầu đang nghiêng mạnh về phía suy giảm. Nếu Mỹ tiếp tục tăng thêm 10 điểm phần trăm thuế trung bình – nâng tổng mức thuế lên 20% và các đối tác thương mại trả đũa tương xứng, tăng trưởng toàn cầu năm 2025 có thể bị kéo giảm thêm nửa điểm phần trăm.

Ngân hàng Thế giới nhận định, nếu tình trạng căng thẳng thương mại tiếp tục leo thang, thương mại toàn cầu sẽ gần như đình trệ trong nửa cuối năm 2025, kéo theo sự sụt giảm niềm tin, gia tăng bất ổn và hỗn loạn trên thị trường tài chính. Dù vậy, xác suất xảy ra suy thoái toàn cầu vẫn được đánh giá ở mức thấp, dưới 10%.

Trong bối cảnh này, các quan chức cấp cao đang họp tại London nhằm tìm cách tháo gỡ căng thẳng thương mại, vốn đã mở rộng từ lĩnh vực thuế quan sang các hạn chế đối với khoáng sản đất hiếm – yếu tố đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu và có thể kìm hãm tăng trưởng.

Phó trưởng kinh tế Ngân hàng Thế giới, Ayhan Kose, ví tình trạng bất ổn hiện nay như "sương mù trên đường băng" – làm mờ triển vọng và khiến đầu tư chững lại. Tuy nhiên, ông cho rằng các cuộc đối thoại thương mại đang gia tăng và chuỗi cung ứng toàn cầu đang thích nghi dần với sự thay đổi về cấu trúc thương mại, chứ không rơi vào khủng hoảng. Ông dự báo tăng trưởng thương mại toàn cầu sẽ phục hồi nhẹ lên 2.4% vào năm 2026 và sự phát triển trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo có thể là động lực tăng trưởng trong dài hạn.

Kose nhấn mạnh rằng dù triển vọng ảm đạm, thương mại vẫn tiếp tục diễn ra và các nền kinh tế như Trung Quốc, Ấn Độ vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ. Nhiều quốc gia cũng đang tích cực thúc đẩy các hiệp định thương mại mới, có thể mang lại lợi ích lâu dài.

Về phía Mỹ, Ngân hàng Thế giới đã hạ dự báo tăng trưởng năm 2025 xuống 1.4%, giảm 0.9 điểm phần trăm so với dự báo hồi tháng 1; triển vọng năm 2026 cũng bị hạ 0.4 điểm phần trăm xuống còn 1.6%. Nguyên nhân chủ yếu là sự gia tăng rào cản thương mại, bất ổn chính trị ở mức cao kỷ lục và biến động mạnh trên thị trường tài chính – những yếu tố sẽ làm suy yếu tiêu dùng, đầu tư và thương mại.

Nhà Trắng đã bác bỏ các nhận định của Ngân hàng Thế giới, cho rằng tổ chức này không phản ánh đúng thực tế dữ liệu kinh tế. Phát ngôn viên Kush Desai dẫn chứng rằng đầu tư vào thiết bị sản xuất tăng gần 25% trong quý đầu năm 2025, thu nhập cá nhân thực tế tăng 0,7% trong tháng 4 và các báo cáo việc làm, lạm phát đều vượt kỳ vọng trong ba tháng gần nhất. Ông cũng cho biết một gói ngân sách toàn diện đang được Quốc hội thông qua sẽ đem lại các khoản giảm thuế lớn và hỗ trợ đà phục hồi kinh tế dưới thời Tổng thống Trump.

Đối với các nền kinh tế lớn khác, dự báo tăng trưởng khu vực đồng euro đã bị cắt giảm 0.3 điểm phần trăm xuống còn 0.7%, trong khi Nhật Bản bị hạ 0.5 điểm phần trăm, cũng xuống mức 0.7%. Tăng trưởng tại các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển dự kiến đạt 3.8% trong năm 2025, giảm nhẹ so với mức 4.1% hồi tháng 1.

Tuy nhiên, những nền kinh tế nghèo sẽ chịu tác động tiêu cực nặng nề nhất. Ngân hàng Thế giới ước tính đến năm 2027, GDP bình quân đầu người của các nền kinh tế đang phát triển sẽ thấp hơn 6% so với mức trước đại dịch. Đối với nhiều quốc gia – trừ Trung Quốc – có thể mất đến hai thập kỷ để bù đắp các tổn thất kinh tế từ giai đoạn 2020–2023.

Mexico, quốc gia phụ thuộc lớn vào thương mại với Mỹ, bị hạ dự báo tăng trưởng năm 2025 mạnh nhất, giảm 1.3 điểm phần trăm xuống còn 0.2%.

Trong khi đó, Trung Quốc được giữ nguyên dự báo tăng trưởng ở mức 4.5%, nhờ chính sách tài khóa và tiền tệ vẫn còn dư địa để hỗ trợ kinh tế trong những năm tới.