Israel cần xây dựng chiến lược để đối phó với Iran mà không gây bùng nổ chiến tranh?

Israel cần xây dựng chiến lược để đối phó với Iran mà không gây bùng nổ chiến tranh?

Trần Quốc Khải

Trần Quốc Khải

Junior Editor

14:48 30/08/2024

Israel đang đứng trước một ngã rẽ chiến lược. Quốc gia này đã bị một nhóm khủng bố tấn công vào tháng 10 năm ngoái. Phản ứng quân sự của họ, mặc dù gây ra tổn thất khủng khiếp cho dân thường ở Gaza, nhưng lại phù hợp với mối đe dọa nhắm vào sự tồn vong của đất nước này. Họ cảm thấy rất gần với thành công trong việc phá hủy Hamas như một tổ chức chiến đấu đáng tin cậy, có lẽ trong vòng vài tháng tới. Câu hỏi đối với người Israel là điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Chiến lược quân sự và ngoại giao nên ​​như thế nào trong những năm tới?

Có một số điều nổi bật khi nghĩ về người Israel. Đầu tiên là sự kiên cường của họ, được mài giũa không ngừng qua hàng thiên niên kỷ dưới sức ép của quan điểm bài trừ Do Thái. Mặt khác, họ là những người thực dụng, sẵn sàng nhận ra rằng không phải lúc nào cũng có thể đạt được kết quả hoàn hảo và họ phải sẵn sàng sử dụng những kỹ năng thương lượng khôn khéo của mình khi cần thiết. Và thứ ba, họ tranh luận rất nhiều với nhau.

Xu hướng sau cùng này khiến việc xây dựng các chiến lược dài hạn trở nên khó khăn - đặc biệt là khi các cuộc bầu cử có thể diễn ra gần như hàng năm, như từ năm 2019 đến năm 2022. Nhưng ngay cả với nền chính trị chia rẽ của họ, người Israel luôn phải suy nghĩ theo một cách rộng lớn hơn về cách tiến lên phía trước trong khi luôn ở “bờ vực” chiến tranh khu vực. Tất nhiên, đây là những quyết định dành cho người Israel, không phải dành cho người Mỹ. Tuy nhiên, đôi khi một góc nhìn chiến lược từ bên ngoài có thể hữu ích cho những người đang phải vật lộn với cuộc chiến hàng ngày và tập trung vào các thách thức về chiến thuật và tác chiến.

Có hai yếu tố thiết yếu của một chiến lược dài hạn hiệu quả đối với người Israel: ngoại giao và quân sự.

Động thái chiến lược tốt nhất là về phía ngoại giao: Làm sâu sắc hơn sự liên kết của Israel với Ả Rập. Hiệp định Abraham, do chính quyền của Tổng thống Donald Trump khởi xướng và được chính phủ của tổng thống Joe Biden củng cố, là nền tảng chứ không phải đỉnh cao của sự hòa hợp giữa Israel và Ả Rập. Các thỏa thuận đó đã mang lại sự công nhận cho Israel từ bốn quốc gia, bao gồm Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, nhưng không phải từ quốc gia Ả Rập quan trọng nhất: Ả Rập Saudi.

Ngay trước các cuộc tấn công ngày 7 tháng 10, có vẻ như bản phác thảo về một thỏa thuận chiến lược giữa Mỹ, Israel và Ả Rập Saudi đang hình thành. Cuộc xâm lược của Hamas, mặc dù đã được lên kế hoạch từ lâu, nhưng chắc chắn đã được định hình để đảo lộn các cuộc đàm phán đó. Bất kỳ thỏa thuận nào như vậy cũng sẽ chứng kiến ​​​​Ả Rập Saudi ít nhiều tham gia Hiệp định Abraham, công nhận Israel và tham gia vào hợp tác quốc phòng mạnh mẽ. Điều này cũng sẽ cung cấp các bảo đảm an ninh chính thức của Mỹ cho cả vương quốc Ả Rập và Israel, bao gồm cả việc tăng cường năng lượng hạt nhân cho Ả Rập Saudi.

Lý do tại sao đây nên là nền tảng trung tâm trong chiến lược dài hạn của Israel là vì điều này củng cố sự kháng cự đối với Iran. Tehran đã dành hai thập kỷ để xây dựng hơn 10 tổ chức ủy nhiệm, tập trung vào việc tiêu diệt Israel: Hamas, Hezbollah và Houthis nói riêng.

Bằng cách tận dụng sự bất đồng giữa các quốc gia Ả Rập và Iran, Israel có thể xây dựng một rào cản tốt hơn nhiều đối với sự hiếu chiến của Tehran. Họ sẽ được hưởng lợi từ thông tin tình báo chung, khả năng phòng thủ tên lửa và cảnh báo sớm, cũng như sự hợp tác của lực lượng đặc nhiệm. Một số điều này đã diễn ra một cách không chính thức và lặng lẽ trong nhiều năm, nhưng việc công khai các động thái này có ý nghĩa đối với cả Israel và Mỹ.

Yếu tố quan trọng thứ hai là quân sự - và như một số người đã lập luận, điều này không đồng nghĩa với việc tấn công Hezbollah ở Lebanon.

Nếu Israel thành công trong việc vô hiệu hóa Hamas ở phía nam, họ có thể sẽ bị cám dỗ bởi ý tưởng tấn công Hezbollah ở phía bắc. Nhưng điều này sẽ là một sai lầm chiến lược lớn. Một cuộc tấn công toàn diện vào Hezbollah của Lực lượng Phòng vệ Israel gần như chắc chắn sẽ kéo Iran vào cuộc xung đột, bao gồm nhiều cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái hơn so với cuộc tấn công đã bị Israel, Mỹ và các đồng minh khác đẩy lùi thành công vào tháng 4. Sẽ rất khó để Washington tránh xa một cuộc xung đột công khai như vậy. Các cuộc tấn công kết hợp của Mỹ và Israel vào các cơ sở hạt nhân của Iran sẽ phải được xem xét.

Cuộc xung đột này không chỉ gây bất lợi cho Trung Đông mà còn có khả năng làm rạn nứt nền kinh tế toàn cầu vì nguồn cung cấp dầu khí sẽ bị gián đoạn. Iran có khả năng sẽ phong tỏa eo biển Hormuz, “vòi dầu” của thế giới. Houthi sẽ tăng gấp đôi các cuộc tấn công vào phía Biển Đỏ của Ả Rập Xê Út và có thể sẽ nhắm vào các cơ sở dầu khí ở cả vương quốc này và UAE. Các nhóm đại diện của Iran ở Iraq sẽ thực hiện các cuộc tấn công vào các mục tiêu của Israel và Mỹ.

Vậy, người Israel nên làm gì? Chiến tranh hỗn hợp. Điều này sẽ bao gồm một chiến dịch không kích liên tục nhằm vào các thủ lĩnh của Hezbollah; các hoạt động của lực lượng đặc nhiệm vô hiệu hóa khả năng tấn công của Hezbollah; các cuộc tấn công mạng vào các chuỗi tài chính và hậu cần của nhóm khủng bố này; ngăn chặn các tuyến đường tiếp tế trên bộ và trên biển giữa Iran và Lebanon; chiến tranh thông tin nhằm chia rẽ Hezbollah và chính phủ Lebanon luôn bất ổn.

Một cách tiếp cận tương tự đối với Houthi là hợp lý. Kế hoạch sẽ được phối hợp chặt chẽ với các đồng minh Mỹ và NATO, những bên đang tức giận vì sự thu hẹp của các tuyến đường vận chuyển kênh đào Suez và Biển Đỏ.

Có một con đường giữa việc quay trở lại hiện trạng trước ngày 7 tháng 10 và một cuộc chiến tranh khu vực toàn diện. Yếu tố thiết yếu đầu tiên là ngoại giao và bao gồm việc nâng cấp Hiệp định Abraham thành Liên minh Abraham - tạo ra một tam giác chiến lược giữa Mỹ, Israel và các quốc gia Ả Rập. Thứ hai là một chiến dịch quân sự sử dụng các kỹ thuật nhằm vào các tổ chức vệ tinh của Iran mà không đi đến chiến tranh. Tehran sẽ không thích điều này, nhưng họ không có khả năng khởi xướng một cuộc xung đột khu vực toàn diện thay mặt cho Houthis và Hezbollah.

Những lựa chọn chiến lược mà Israel đưa ra trong vài tháng tới sẽ rất quan trọng đối với triển vọng dài hạn của nước này - và để tránh một cuộc chiến tranh trên khắp Trung Đông có thể gây ra rủi ro toàn cầu.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Chính sách cắt giảm thuế suất của Trump: Tự cân bằng hay tự gây họa?
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Chính sách cắt giảm thuế suất của Trump: Tự cân bằng hay tự gây họa?

Những người ủng hộ chính sách cắt giảm thuế thường lập luận rằng các biện pháp này rồi sẽ “tự bù đắp” thông qua việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tăng thu ngân sách – ngay cả khi không cần cắt giảm chi tiêu đáng kể. Tuy nhiên, thực tiễn trong những thập kỷ gần đây đã không ủng hộ luận điểm này.
Thâm hụt chỉ là bề nổi - Gốc rễ nằm ở kinh tế
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Thâm hụt chỉ là bề nổi - Gốc rễ nằm ở kinh tế

Các nhà quan sát lo ngại về thâm hụt ngân sách đang lên tiếng mạnh mẽ, cảnh báo rằng các khoản thanh toán nợ ngày càng lớn có thể làm gia tăng mức thâm hụt và đẩy đất nước đến bờ vực phá sản. Dù đồng tình rằng tình trạng thâm hụt ngày càng gia tăng là một vấn đề nghiêm trọng, chúng tôi tin rằng nguyên nhân cốt lõi không giống như phần lớn các quan điểm phổ biến hiện nay.
Lạm phát bán buôn của Nhật Bản chậm lại, giảm áp lực lên BoJ
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Lạm phát bán buôn của Nhật Bản chậm lại, giảm áp lực lên BoJ

Lạm phát bán buôn của Nhật Bản giảm tốc trong tháng 5 do chi phí nhập khẩu hạ nhiệt, làm giảm áp lực lên BoJ trong việc nâng lãi suất. Tuy nhiên, giá thực phẩm và đồ uống tiếp tục tăng, phản ánh áp lực lạm phát vẫn tồn tại. BoJ có thể trì hoãn đợt tăng lãi suất tiếp theo khi tăng trưởng kinh tế chưa rõ ràng và đàm phán thương mại với Mỹ còn nhiều bất ổn.
Kinh tế và lạm phát: Chính sách tiền tệ của Fed là điểm tựa trước nguy cơ đổ vỡ thương mại
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Kinh tế và lạm phát: Chính sách tiền tệ của Fed là điểm tựa trước nguy cơ đổ vỡ thương mại

Từ sau cú sốc mà Tổng thống Trump tạo ra vào tháng 4 với sự thay đổi lớn trong chính sách thương mại, thị trường tài chính và các nhà phân tích đã ngập tràn trong các bài viết về triển vọng kinh tế và lạm phát. Trong khi thuế quan leo thang khiến triển vọng trở nên bất định hơn bao giờ hết, chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vẫn là điểm tựa vững chắc – dù không thực sự tích cực, nhưng vẫn là một trong số ít những yếu tố đáng tin cậy trong bức tranh vĩ mô hiện tại.
Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu giữa bất ổn và rủi ro thương mại
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu giữa bất ổn và rủi ro thương mại

Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 xuống 2.3%, phản ánh tác động của thuế quan gia tăng và bất ổn kéo dài đến đầu tư và thương mại. Báo cáo cảnh báo nền kinh tế thế giới đang đối mặt với nhiều rủi ro suy giảm, trong đó tăng trưởng thập kỷ này có thể chậm nhất kể từ thập niên 1960. Dù vậy, tổ chức này không dự báo suy thoái và kỳ vọng bất ổn sẽ dần lắng xuống.
Các nhà giao dịch vẫn thận trọng trước thoả thuận thương mại Mỹ - Trung
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Các nhà giao dịch vẫn thận trọng trước thoả thuận thương mại Mỹ - Trung

Các nhà đầu tư tại châu Á phản ứng dè dặt trước thông tin về một thỏa thuận thương mại sơ bộ giữa Mỹ và Trung Quốc, khi phần lớn vẫn chờ đợi chi tiết cụ thể để xác định hướng đi tiế theo. Dù những tín hiệu hòa hoãn từ hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã phần nào hỗ trợ tâm lý thị trường, giới phân tích cho rằng đà tăng sẽ thận trọng, khi nhiều vấn đề then chốt như kiểm soát công nghệ và an ninh quốc gia vẫn chưa được giải quyết.
BoJ thận trọng với chính sách thắt chặt trong bối cảnh lạm phát và rủi ro toàn cầu
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

BoJ thận trọng với chính sách thắt chặt trong bối cảnh lạm phát và rủi ro toàn cầu

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản dự kiến giữ nguyên lãi suất và xem xét giảm tốc độ thu hẹp mua trái phiếu từ năm tài khóa sau, phản ánh lập trường thận trọng trong quá trình bình thường hóa chính sách. Thống đốc Kazuo Ueda có thể phát tín hiệu bớt ôn hòa hơn, khi áp lực lạm phát trong nước vẫn hiện hữu và bất ổn thương mại toàn cầu có dấu hiệu giảm bớt. BoJ đang điều chỉnh cách truyền đạt chính sách nhằm phản ánh cả rủi ro suy giảm lẫn nguy cơ lạm phát cao hơn kỳ vọng.
Hòa bình thương mại và tiền rẻ: Ván bài lớn của thị trường toàn cầu
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Hòa bình thương mại và tiền rẻ: Ván bài lớn của thị trường toàn cầu

Nhà đầu tư đang đặt cược vào một thị trường "liều lĩnh", nơi rủi ro được dồn sang ngày mai. Bất kỳ dòng tiêu đề nào từ bàn đàm phán thương mại tại London – dù tích cực hay tiêu cực – đều có thể làm rung chuyển đà tăng hiện tại. Nhưng cho đến lúc đó, "ly cocktail" thị trường đã được pha thêm Bò Húc, và cơn hưng phấn hiện tại là chuyện của hôm nay – hệ quả để mai tính.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ