Nguy cơ hủy niêm yết doanh nghiệp Trung Quốc: Liệu Phố Wall có tự 'phản lưới nhà'?

Trà Giang
Junior Editor
Làn sóng lo ngại về việc các công ty Trung Quốc có thể bị buộc hủy niêm yết khỏi thị trường chứng khoán Mỹ đang lan rộng, tác động mạnh đến các gã khổng lồ như Alibaba và PDD Holdings - công ty mẹ của sàn thương mại điện tử Temu.

Tình hình càng trở nên căng thẳng sau khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent từ chối bác bỏ khả năng này trong cuộc phỏng vấn đầu tháng, đặt trong bối cảnh xung đột thương mại Mỹ-Trung tiếp tục leo thang. Diễn biến này khiến giới đầu tư nhớ lại tiền lệ năm 2020, khi chính quyền Trump đã buộc nhiều doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc rút khỏi Sàn Giao dịch Chứng khoán New York thông qua một chuỗi các chỉ thị mâu thuẫn, gây hoang mang cho thị trường.
Trong khi làn sóng cổ phiếu Trung Quốc đang rung lắc tại Phố Wall, Hồng Kông đang âm thầm chuẩn bị đón nhận dòng vốn có thể chảy từ New York sang. Thị trường chứng khoán khu vực này đã ghi nhận phiên tăng điểm mạnh nhất trong nhiều tháng sau khi giới chức xác nhận đã nhận được liên hệ từ nhiều tập đoàn lớn. Động thái này cho thấy chiến lược phòng ngừa rủi ro đang được các công ty Trung Quốc tích cực triển khai.
Theo số liệu từ ủy ban giám sát quan hệ Mỹ-Trung được Washington bổ nhiệm, hiện có tới 286 doanh nghiệp Trung Quốc đang niêm yết tại thị trường Mỹ với tổng giá trị lên tới 1.1 nghìn tỷ USD tính đến tháng 3 vừa qua. Tuy nhiên, các chuyên gia phân tích cho rằng tác động thực tế của lệnh hủy niêm yết bắt buộc - nếu xảy ra - sẽ không nghiêm trọng như con số này gợi ý. Lý do là một nửa số công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ có vốn hóa thị trường khiêm tốn, dưới 50 triệu USD mỗi đơn vị. Đây là những cổ phiếu "penny stocks" thường ít được quan tâm, ngoại trừ những biến động giá đột ngột khó lý giải. Việc loại bỏ những "con cá nhỏ" này khỏi thị trường New York sẽ khó tạo ra cơn địa chấn lớn.
Biến động cổ phiếu Trung Quốc do lo ngại hủy niêm yết (4/2025)
Tuy nhiên, với những tên tuổi hàng đầu như Alibaba, PDD và nhà phát triển game NetEase, câu chuyện lại hoàn toàn khác biệt. Goldman Sachs ước tính các nhà đầu tư Mỹ hiện nắm giữ khoảng 30% cổ phần của những tập đoàn lớn này, con số không hề nhỏ. Điều đáng chú ý là kể từ khi nguy cơ hủy niêm yết lần đầu xuất hiện vào năm 2020, hầu hết các công ty lớn - ngoại trừ PDD - đã chủ động thực hiện chiến lược niêm yết kép tại Hồng Kông như một phương án dự phòng. Hiện tại, khoảng 35% khối lượng giao dịch hàng ngày của Alibaba đã chuyển sang sàn Hồng Kông, tỷ lệ này đang tăng dần theo thời gian.
Dẫu vậy, việc buộc hủy niêm yết vẫn sẽ là một cú sốc đối với các nhà đầu tư Mỹ, đặc biệt là các quỹ đầu tư tổ chức chịu những hạn chế về địa lý trong việc phân bổ danh mục. Goldman Sachs dự báo khoảng 7% vốn hóa thị trường của các tập đoàn Trung Quốc hàng đầu có thể bị bán tháo bởi những nhà đầu tư không thể hoặc không được phép giao dịch trên các sàn nước ngoài. Áp lực bán này chắc chắn sẽ gây sức ép lên định giá trong ngắn và trung hạn.
Phân tích sâu hơn, giới quan sát nhận định rằng việc loại bỏ Alibaba và những "con cưng" công nghệ khỏi "Quả táo lớn" (biệt danh của New York) có thể vô tình phục vụ cho chiến lược kiểm soát của Bắc Kinh. Giới lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc chưa bao giờ thực sự thoải mái khi các tập đoàn trong nước phải tuân thủ hệ thống quy định khắt khe của nước ngoài, hoặc khi phần lớn lợi nhuận từ những "câu chuyện thành công made in China" lại rơi vào tay các nhà đầu tư quốc tế thay vì đồng bào Trung Quốc.
Câu hỏi đặt ra là liệu chính quyền Trump có thực sự theo đuổi chính sách buộc hủy niêm yết toàn diện, hay đây chỉ là một công cụ đòn bẩy trong cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc? Giới phân tích cho rằng thái độ cứng rắn trước bầu cử có thể sẽ mềm mỏng hơn khi đối mặt với thực tế kinh tế phức tạp và hệ lụy tiềm ẩn đối với các nhà đầu tư Mỹ.
Financial Times