Donald Trump và Tập Cận Bình đang áp dụng "Binh pháp Tôn Tử" trong cuộc chiến thương mại?

Donald Trump và Tập Cận Bình đang áp dụng "Binh pháp Tôn Tử" trong cuộc chiến thương mại?

Trần Quốc Khải

Trần Quốc Khải

Junior Editor

14:06 05/02/2025

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang triển khai một chiến thuật, và Tôn Tử có thể giải thích điều đó. Vị tướng, chiến lược gia và triết gia quân sự Trung Quốc cổ đại từng dạy rằng: "Chiến thắng mà không cần giao tranh là đỉnh cao của nghệ thuật." Đây chính xác là điều cả hai đang cố gắng thực hiện. Câu hỏi đặt ra là liệu họ có thể thành công hay không.

Mức thuế ban đầu 10% mà Trump áp lên hàng hóa Trung Quốc - thay vì 60% như ông từng đề xuất trong chiến dịch tranh cử - cùng với các biện pháp trả đũa từ Bắc Kinh cho thấy mức độ "thù địch" giữa hai siêu cường này không quá gay gắt. Gói thuế trả đũa của Trung Quốc, nhắm vào khoảng 80 mặt hàng quy mô 14 tỷ USD của Mỹ, chỉ có hiệu lực từ ngày 10/2. Ngoài ra, Trung Quốc còn áp dụng các biện pháp phi thuế quan như điều tra chống độc quyền đối với Google, siết chặt kiểm soát xuất khẩu khoáng sản quan trọng và đưa hai công ty Mỹ vào danh sách đen. Đây không phải là một phản ứng quyết liệt. Hơn nữa, nếu nhìn vào cách Trump gây áp lực với Mexico và Canada - cuối cùng không áp thuế sau khi nhận được những nhượng bộ mang tính tượng trưng - thị trường ngày càng tin rằng cuộc đối đầu này sẽ sớm kết thúc. Sự phục hồi của đồng nhân dân tệ và USD sau cú sốc thuế quan vào thứ Sáu tuần trước cho thấy thị trường dường như đang cho rằng Trump chỉ “hù doạ”:

Ai cũng biết Trump là một nhà đàm phán thực dụng. Việc Bắc Kinh phản ứng nửa vời cho thấy Tập Cận Bình chỉ đang thăm dò chứ không muốn đẩy căng thẳng lên mức gây tổn thất lâu dài. Tuy nhiên, hôm thứ Ba, thông tin về việc hủy bỏ cuộc gọi giữa hai nhà lãnh đạo đã làm tình hình trở nên khó đoán hơn. Theo Julian Evans-Pritchard của Capital Economics, những bất đồng kinh tế và chính trị giữa Mỹ - Trung sâu sắc hơn so với mâu thuẫn giữa Mỹ với các nước láng giềng, khiến việc hạ nhiệt căng thẳng trở nên khó khăn hơn.

Dù vậy, Andrew Bishop từ Signum Global lại tin rằng một thỏa thuận đang đến gần. Ông lập luận rằng Bắc Kinh không muốn một cuộc chiến thương mại toàn diện, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đang suy yếu. Trump có thể tận dụng điều này. Để đi đến một thỏa thuận, Mỹ muốn xem Trung Quốc có sẵn sàng thực hiện các cam kết còn dang dở từ thỏa thuận thương mại Giai đoạn 1 năm 2020 hay không. Ngoài ra, Mỹ muốn thử xem Tập có sẵn sàng hướng đến một "thỏa thuận lớn" như mong muốn của ông và Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent hay không. Nếu vậy, Tôn Tử hẳn sẽ tán thành chiến lược này.

Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào xuất khẩu sản xuất trong khi nền kinh tế đang đối mặt với áp lực nợ trong lĩnh vực bất động sản. Một cuộc chiến thương mại toàn diện không có lợi cho Bắc Kinh. Tuy nhiên, nền công nghiệp Trung Quốc đã có những bước tiến vượt bậc kể từ cuộc chiến thương mại Trump 1.0, giúp nước này giảm bớt sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Ông Andrew Harris của Fathom chỉ ra rằng từ năm 2005 đến 2023, Trung Quốc đã gia tăng thị phần xuất khẩu toàn cầu ở 19/20 lĩnh vực hàng hóa và dịch vụ cấp cao, trong khi Mỹ đánh mất vị thế ở 16 lĩnh vực:

Điều này không quá bất ngờ, vì việc Trung Quốc gia nhập WTO đã giảm bớt rào cản xuất khẩu. Tuy nhiên, Harris nhấn mạnh rằng mô hình này rất đáng chú ý. Thông thường, khi một quốc gia hội nhập sâu vào nền kinh tế toàn cầu, họ có xu hướng chuyên môn hóa trong các lĩnh vực mà họ có lợi thế so sánh và nhập khẩu các mặt hàng khác:

Nhưng sự mở rộng xuất khẩu của Trung Quốc lại đi ngược xu hướng này. Bắc Kinh không chỉ tập trung vào các ngành thế mạnh mà còn tìm cách thống trị mọi lĩnh vực xuất khẩu cùng một lúc. Điều này thể hiện rõ qua thương mại song phương Mỹ - Trung: Trung Quốc có thặng dư lớn trong các ngành mà họ có thế mạnh so với Mỹ (chủ yếu là hàng hóa), nhưng chỉ thâm hụt rất nhỏ ở những lĩnh vực Mỹ có ưu thế (chẳng hạn như dịch vụ).

Ngoài ra, ông Jim Reid của Deutsche Bank lưu ý rằng Mỹ, dù chiếm 29% tổng tiêu dùng toàn cầu, chỉ sản xuất 15% tổng lượng hàng hóa thế giới. Trong khi đó, Trung Quốc chiếm 32% sản lượng sản xuất toàn cầu nhưng chỉ tiêu dùng 12%:

Điều này cho thấy một thực tế quan trọng: Trung Quốc đang định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu theo cách khiến Mỹ khó có thể lật ngược thế cờ, ngay cả khi Trump tiếp tục leo thang xung đột thương mại.

Cả hai quốc gia đều muốn thay đổi điều này. Có lẽ nền kinh tế sản xuất của Trung Quốc sẽ không gây quá nhiều phiền toái nếu nước này vẫn duy trì việc sản xuất các sản phẩm thứ cấp hoặc đơn giản. Nhưng việc Trung Quốc không ngừng tiến lên phân khúc cao cấp hơn đã gây ra sự lo ngại, trong khi việc tiếp cận hàng hóa giá rẻ không còn được xem là một “giao dịch tốt” đối với Mỹ. Khi Mỹ không thể ngừng tiêu thụ nhiều hơn những gì mình sản xuất, Trung Quốc có thể nhận thấy rằng họ đã vượt qua điểm mà theo Tôn Tử, xung đột có thể tránh được - ngay cả khi một thỏa thuận hòa bình ngắn hạn đang ở phía trước.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Số người mất việc vĩnh viễn tăng, tuyển dụng đi xuống — Báo hiệu kinh tế Mỹ đang đối mặt rủi ro suy thoái?
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Số người mất việc vĩnh viễn tăng, tuyển dụng đi xuống — Báo hiệu kinh tế Mỹ đang đối mặt rủi ro suy thoái?

Báo cáo bảng lương phi nông nghiệp gần đây nhất của Mỹ cho thấy thị trường lao động vẫn giữ được phần lớn sự ổn định bất chấp những biến động do các chính sách thuế quan. Tuy nhiên, một số dấu hiệu đáng lo ngại đang dần lộ diện dưới bề mặt của các chỉ số tích cực.
Liệu Mỹ có thể chấm dứt sự phụ thuộc vào đất hiếm của Trung Quốc trước khi quá muộn?
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Liệu Mỹ có thể chấm dứt sự phụ thuộc vào đất hiếm của Trung Quốc trước khi quá muộn?

“Kẻ sống trong nhà kính không nên ném đá.” Đây có lẽ là câu nói mà Tổng thống Trump nên suy ngẫm trước khi áp đặt các mức thuế cao lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, bởi Trung Quốc sở hữu thứ mà Mỹ đang rất thiếu và rất cần: khoáng sản đất hiếm — yếu tố thiết yếu trong sản xuất ô tô, robot và các thiết bị quân sự hiện đại.
Trung Quốc: Xuất khẩu chậm lại, giảm phát gia tăng giữa căng thẳng thương mại với Mỹ
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Trung Quốc: Xuất khẩu chậm lại, giảm phát gia tăng giữa căng thẳng thương mại với Mỹ

Xuất khẩu Trung Quốc tháng 5 tăng trưởng chậm nhất trong ba tháng (4.8%), chịu tác động từ thuế quan Mỹ, trong khi nhập khẩu giảm mạnh 3.4%. Áp lực giảm phát trầm trọng với CPI giảm 0.1% và PPI giảm 3.3%, mức thấp nhất trong 22 tháng. Bắc Kinh triển khai kích thích kinh tế, nhưng căng thẳng thương mại Mỹ-Trung và đàm phán tại London tiếp tục là tâm điểm.
USD ổn định trước thềm đàm phán thương mại Mỹ-Trung
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

USD ổn định trước thềm đàm phán thương mại Mỹ-Trung

USD giữ vững so với các đồng tiền chính vào thứ Hai, khi tâm lý lạc quan từ báo cáo việc làm Mỹ bị kìm hãm bởi sự thận trọng trước cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung tại London. Các cuộc thảo luận diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đối mặt giảm phát và bất ổn thương mại làm suy yếu niềm tin tại Mỹ. Báo cáo lạm phát tháng 5 và chính sách của Fed cũng là tâm điểm chú ý của nhà đầu tư.
Chứng khoán Mỹ tiệm cận đỉnh cũ, thị trường chờ tín hiệu mới
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Chứng khoán Mỹ tiệm cận đỉnh cũ, thị trường chờ tín hiệu mới

Chứng khoán Mỹ phục hồi mạnh, với S&P 500 vượt mốc 6,000 điểm lần đầu sau nhiều tháng, khi lo ngại kinh tế tạm lắng xuống. Tuy nhiên, thị trường vẫn đối mặt với nhiều ẩn số từ lạm phát, chính sách thuế quan và nợ công. Báo cáo CPI tháng 5 sẽ là yếu tố quan trọng định hình kỳ vọng lãi suất trước cuộc họp của Fed.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ