Donald Trump và Tập Cận Bình đang áp dụng "Binh pháp Tôn Tử" trong cuộc chiến thương mại?

Donald Trump và Tập Cận Bình đang áp dụng "Binh pháp Tôn Tử" trong cuộc chiến thương mại?

Trần Quốc Khải

Trần Quốc Khải

Junior Editor

14:06 05/02/2025

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang triển khai một chiến thuật, và Tôn Tử có thể giải thích điều đó. Vị tướng, chiến lược gia và triết gia quân sự Trung Quốc cổ đại từng dạy rằng: "Chiến thắng mà không cần giao tranh là đỉnh cao của nghệ thuật." Đây chính xác là điều cả hai đang cố gắng thực hiện. Câu hỏi đặt ra là liệu họ có thể thành công hay không.

Mức thuế ban đầu 10% mà Trump áp lên hàng hóa Trung Quốc - thay vì 60% như ông từng đề xuất trong chiến dịch tranh cử - cùng với các biện pháp trả đũa từ Bắc Kinh cho thấy mức độ "thù địch" giữa hai siêu cường này không quá gay gắt. Gói thuế trả đũa của Trung Quốc, nhắm vào khoảng 80 mặt hàng quy mô 14 tỷ USD của Mỹ, chỉ có hiệu lực từ ngày 10/2. Ngoài ra, Trung Quốc còn áp dụng các biện pháp phi thuế quan như điều tra chống độc quyền đối với Google, siết chặt kiểm soát xuất khẩu khoáng sản quan trọng và đưa hai công ty Mỹ vào danh sách đen. Đây không phải là một phản ứng quyết liệt. Hơn nữa, nếu nhìn vào cách Trump gây áp lực với Mexico và Canada - cuối cùng không áp thuế sau khi nhận được những nhượng bộ mang tính tượng trưng - thị trường ngày càng tin rằng cuộc đối đầu này sẽ sớm kết thúc. Sự phục hồi của đồng nhân dân tệ và USD sau cú sốc thuế quan vào thứ Sáu tuần trước cho thấy thị trường dường như đang cho rằng Trump chỉ “hù doạ”:

Ai cũng biết Trump là một nhà đàm phán thực dụng. Việc Bắc Kinh phản ứng nửa vời cho thấy Tập Cận Bình chỉ đang thăm dò chứ không muốn đẩy căng thẳng lên mức gây tổn thất lâu dài. Tuy nhiên, hôm thứ Ba, thông tin về việc hủy bỏ cuộc gọi giữa hai nhà lãnh đạo đã làm tình hình trở nên khó đoán hơn. Theo Julian Evans-Pritchard của Capital Economics, những bất đồng kinh tế và chính trị giữa Mỹ - Trung sâu sắc hơn so với mâu thuẫn giữa Mỹ với các nước láng giềng, khiến việc hạ nhiệt căng thẳng trở nên khó khăn hơn.

Dù vậy, Andrew Bishop từ Signum Global lại tin rằng một thỏa thuận đang đến gần. Ông lập luận rằng Bắc Kinh không muốn một cuộc chiến thương mại toàn diện, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đang suy yếu. Trump có thể tận dụng điều này. Để đi đến một thỏa thuận, Mỹ muốn xem Trung Quốc có sẵn sàng thực hiện các cam kết còn dang dở từ thỏa thuận thương mại Giai đoạn 1 năm 2020 hay không. Ngoài ra, Mỹ muốn thử xem Tập có sẵn sàng hướng đến một "thỏa thuận lớn" như mong muốn của ông và Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent hay không. Nếu vậy, Tôn Tử hẳn sẽ tán thành chiến lược này.

Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào xuất khẩu sản xuất trong khi nền kinh tế đang đối mặt với áp lực nợ trong lĩnh vực bất động sản. Một cuộc chiến thương mại toàn diện không có lợi cho Bắc Kinh. Tuy nhiên, nền công nghiệp Trung Quốc đã có những bước tiến vượt bậc kể từ cuộc chiến thương mại Trump 1.0, giúp nước này giảm bớt sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Ông Andrew Harris của Fathom chỉ ra rằng từ năm 2005 đến 2023, Trung Quốc đã gia tăng thị phần xuất khẩu toàn cầu ở 19/20 lĩnh vực hàng hóa và dịch vụ cấp cao, trong khi Mỹ đánh mất vị thế ở 16 lĩnh vực:

Điều này không quá bất ngờ, vì việc Trung Quốc gia nhập WTO đã giảm bớt rào cản xuất khẩu. Tuy nhiên, Harris nhấn mạnh rằng mô hình này rất đáng chú ý. Thông thường, khi một quốc gia hội nhập sâu vào nền kinh tế toàn cầu, họ có xu hướng chuyên môn hóa trong các lĩnh vực mà họ có lợi thế so sánh và nhập khẩu các mặt hàng khác:

Nhưng sự mở rộng xuất khẩu của Trung Quốc lại đi ngược xu hướng này. Bắc Kinh không chỉ tập trung vào các ngành thế mạnh mà còn tìm cách thống trị mọi lĩnh vực xuất khẩu cùng một lúc. Điều này thể hiện rõ qua thương mại song phương Mỹ - Trung: Trung Quốc có thặng dư lớn trong các ngành mà họ có thế mạnh so với Mỹ (chủ yếu là hàng hóa), nhưng chỉ thâm hụt rất nhỏ ở những lĩnh vực Mỹ có ưu thế (chẳng hạn như dịch vụ).

Ngoài ra, ông Jim Reid của Deutsche Bank lưu ý rằng Mỹ, dù chiếm 29% tổng tiêu dùng toàn cầu, chỉ sản xuất 15% tổng lượng hàng hóa thế giới. Trong khi đó, Trung Quốc chiếm 32% sản lượng sản xuất toàn cầu nhưng chỉ tiêu dùng 12%:

Điều này cho thấy một thực tế quan trọng: Trung Quốc đang định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu theo cách khiến Mỹ khó có thể lật ngược thế cờ, ngay cả khi Trump tiếp tục leo thang xung đột thương mại.

Cả hai quốc gia đều muốn thay đổi điều này. Có lẽ nền kinh tế sản xuất của Trung Quốc sẽ không gây quá nhiều phiền toái nếu nước này vẫn duy trì việc sản xuất các sản phẩm thứ cấp hoặc đơn giản. Nhưng việc Trung Quốc không ngừng tiến lên phân khúc cao cấp hơn đã gây ra sự lo ngại, trong khi việc tiếp cận hàng hóa giá rẻ không còn được xem là một “giao dịch tốt” đối với Mỹ. Khi Mỹ không thể ngừng tiêu thụ nhiều hơn những gì mình sản xuất, Trung Quốc có thể nhận thấy rằng họ đã vượt qua điểm mà theo Tôn Tử, xung đột có thể tránh được - ngay cả khi một thỏa thuận hòa bình ngắn hạn đang ở phía trước.

Bloomberg

Broker listing

Cùng chuyên mục

Chính sách cắt giảm thuế suất của Trump: Tự cân bằng hay tự gây họa?
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Chính sách cắt giảm thuế suất của Trump: Tự cân bằng hay tự gây họa?

Những người ủng hộ chính sách cắt giảm thuế thường lập luận rằng các biện pháp này rồi sẽ “tự bù đắp” thông qua việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tăng thu ngân sách – ngay cả khi không cần cắt giảm chi tiêu đáng kể. Tuy nhiên, thực tiễn trong những thập kỷ gần đây đã không ủng hộ luận điểm này.
Thâm hụt chỉ là bề nổi - Gốc rễ nằm ở kinh tế
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Thâm hụt chỉ là bề nổi - Gốc rễ nằm ở kinh tế

Các nhà quan sát lo ngại về thâm hụt ngân sách đang lên tiếng mạnh mẽ, cảnh báo rằng các khoản thanh toán nợ ngày càng lớn có thể làm gia tăng mức thâm hụt và đẩy đất nước đến bờ vực phá sản. Dù đồng tình rằng tình trạng thâm hụt ngày càng gia tăng là một vấn đề nghiêm trọng, chúng tôi tin rằng nguyên nhân cốt lõi không giống như phần lớn các quan điểm phổ biến hiện nay.
Lạm phát bán buôn của Nhật Bản chậm lại, giảm áp lực lên BoJ
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Lạm phát bán buôn của Nhật Bản chậm lại, giảm áp lực lên BoJ

Lạm phát bán buôn của Nhật Bản giảm tốc trong tháng 5 do chi phí nhập khẩu hạ nhiệt, làm giảm áp lực lên BoJ trong việc nâng lãi suất. Tuy nhiên, giá thực phẩm và đồ uống tiếp tục tăng, phản ánh áp lực lạm phát vẫn tồn tại. BoJ có thể trì hoãn đợt tăng lãi suất tiếp theo khi tăng trưởng kinh tế chưa rõ ràng và đàm phán thương mại với Mỹ còn nhiều bất ổn.
Kinh tế và lạm phát: Chính sách tiền tệ của Fed là điểm tựa trước nguy cơ đổ vỡ thương mại
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Kinh tế và lạm phát: Chính sách tiền tệ của Fed là điểm tựa trước nguy cơ đổ vỡ thương mại

Từ sau cú sốc mà Tổng thống Trump tạo ra vào tháng 4 với sự thay đổi lớn trong chính sách thương mại, thị trường tài chính và các nhà phân tích đã ngập tràn trong các bài viết về triển vọng kinh tế và lạm phát. Trong khi thuế quan leo thang khiến triển vọng trở nên bất định hơn bao giờ hết, chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vẫn là điểm tựa vững chắc – dù không thực sự tích cực, nhưng vẫn là một trong số ít những yếu tố đáng tin cậy trong bức tranh vĩ mô hiện tại.
Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu giữa bất ổn và rủi ro thương mại
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu giữa bất ổn và rủi ro thương mại

Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2025 xuống 2.3%, phản ánh tác động của thuế quan gia tăng và bất ổn kéo dài đến đầu tư và thương mại. Báo cáo cảnh báo nền kinh tế thế giới đang đối mặt với nhiều rủi ro suy giảm, trong đó tăng trưởng thập kỷ này có thể chậm nhất kể từ thập niên 1960. Dù vậy, tổ chức này không dự báo suy thoái và kỳ vọng bất ổn sẽ dần lắng xuống.
Các nhà giao dịch vẫn thận trọng trước thoả thuận thương mại Mỹ - Trung
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Các nhà giao dịch vẫn thận trọng trước thoả thuận thương mại Mỹ - Trung

Các nhà đầu tư tại châu Á phản ứng dè dặt trước thông tin về một thỏa thuận thương mại sơ bộ giữa Mỹ và Trung Quốc, khi phần lớn vẫn chờ đợi chi tiết cụ thể để xác định hướng đi tiế theo. Dù những tín hiệu hòa hoãn từ hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã phần nào hỗ trợ tâm lý thị trường, giới phân tích cho rằng đà tăng sẽ thận trọng, khi nhiều vấn đề then chốt như kiểm soát công nghệ và an ninh quốc gia vẫn chưa được giải quyết.
BoJ thận trọng với chính sách thắt chặt trong bối cảnh lạm phát và rủi ro toàn cầu
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

BoJ thận trọng với chính sách thắt chặt trong bối cảnh lạm phát và rủi ro toàn cầu

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản dự kiến giữ nguyên lãi suất và xem xét giảm tốc độ thu hẹp mua trái phiếu từ năm tài khóa sau, phản ánh lập trường thận trọng trong quá trình bình thường hóa chính sách. Thống đốc Kazuo Ueda có thể phát tín hiệu bớt ôn hòa hơn, khi áp lực lạm phát trong nước vẫn hiện hữu và bất ổn thương mại toàn cầu có dấu hiệu giảm bớt. BoJ đang điều chỉnh cách truyền đạt chính sách nhằm phản ánh cả rủi ro suy giảm lẫn nguy cơ lạm phát cao hơn kỳ vọng.
Hòa bình thương mại và tiền rẻ: Ván bài lớn của thị trường toàn cầu
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Hòa bình thương mại và tiền rẻ: Ván bài lớn của thị trường toàn cầu

Nhà đầu tư đang đặt cược vào một thị trường "liều lĩnh", nơi rủi ro được dồn sang ngày mai. Bất kỳ dòng tiêu đề nào từ bàn đàm phán thương mại tại London – dù tích cực hay tiêu cực – đều có thể làm rung chuyển đà tăng hiện tại. Nhưng cho đến lúc đó, "ly cocktail" thị trường đã được pha thêm Bò Húc, và cơn hưng phấn hiện tại là chuyện của hôm nay – hệ quả để mai tính.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ