Anh không nên lặp lại sai lầm của Mỹ với sinh viên nước ngoài

Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
Khi Mỹ đang siết chặt quy trình xét duyệt thị thực sinh viên, Anh có cơ hội vàng để thu hút làn sóng trí thức trẻ quốc tế. Tuy nhiên, nếu chính phủ không nhanh chóng chốt các chi tiết cho chương trình di chuyển thanh niên với EU, cơ hội ấy có thể bị chôn vùi dưới sức nặng của những tranh cãi chính trị về nhập cư. Trong bối cảnh hậu Brexit, việc hồi sinh các chương trình trao đổi sẽ không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần khôi phục ảnh hưởng mềm của Anh tại châu Âu.

Chính trị về kiểm soát biên giới hiện nay đang trở nên cực kỳ căng thẳng và đầy chia rẽ. Tuy nhiên, ngay cả những chính phủ vốn lo ngại về vấn đề nhập cư cũng không thể phủ nhận lợi ích mà nhóm sinh viên và người trẻ quốc tế mang lại. Họ không chỉ đóng góp khoản học phí lớn và sẵn sàng làm các công việc cần thiết, mà quan trọng hơn, họ thường chỉ lưu trú trong thời gian ngắn với vé khứ hồi trong tay. Trong khi Mỹ ngày càng siết chặt các quy định với sinh viên nước ngoài, khiến dòng chảy này có nguy cơ bị gián đoạn, thì Anh càng có thêm lý do để tránh đi vào vết xe đổ, bảo vệ và phát triển các chương trình trao đổi thanh niên nhằm thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao và duy trì sức hấp dẫn trên trường quốc tế.
Vấn đề đang được đề cập là những nỗ lực nhằm khởi động lại dòng chảy hai chiều của sinh viên và lao động trẻ, vốn đã giảm đáng kể sau khi Vương quốc Anh bỏ phiếu rời Liên minh châu Âu vào năm 2016. Hai bên đã đề xuất một chương trình trải nghiệm dành cho thanh niên Anh-EU, trong đó sẽ tạo ra thị thực đối ứng, có thể kéo dài tới hai năm, cho những người từ 18 đến 30 tuổi để làm việc, học tập, tình nguyện hoặc đơn giản là đi du lịch. Tuy nhiên, nếu họ không nhanh chóng quyết định, ý tưởng này có nguy cơ trở thành nạn nhân của chính chủ nghĩa bản địa và sự kích động sợ hãi đã dẫn đến quyết định Brexit.
Giá trị kinh tế của việc khôi phục các chương trình trao đổi như vậy là rõ ràng. Giữa tiền thuê nhà, học phí gấp đôi mức phí của người địa phương, và các chi phí khác, sinh viên quốc tế đóng góp hàng tỷ bảng Anh cho nền kinh tế Anh mỗi năm. Những khoản thanh toán học phí đó cũng giúp duy trì các lớp học và phòng thí nghiệm cho sinh viên Anh, vì học phí trong nước đã bị đóng băng từ năm 2017 và hầu như không thay đổi kể từ năm 2012.
Ngoài giờ học, nhiều người trẻ đảm nhận các công việc dịch vụ thiết yếu, từ rót bia đến trông trẻ và làm việc tại các công trường xây dựng. Các mối quan hệ văn hóa và xã hội được vun đắp trong thời gian lưu trú này có thể giúp hàn gắn một số "dây dẫn" ảnh hưởng của Anh đã bị hư hại.
Kể từ khi Vương quốc Anh chính thức rời khỏi thị trường chung của EU vào năm 2020, số lượng sinh viên cư trú tại EU đã giảm xuống chỉ còn hơn 75,000, chỉ bằng một phần mười so với tổng số sinh viên nước ngoài. Anh cũng đã rút khỏi Erasmus+, chương trình trao đổi trước đây cho phép khoảng 17,000 sinh viên và học viên dành thời gian ở các nước châu Âu mỗi năm.
Những lo ngại về việc nới lỏng kiểm soát biên giới là quá mức. Việc tái gia nhập Erasmus+ sẽ không khôi phục lại quyền tự do đi lại như trước Brexit: Hạn ngạch cho người châu Âu đến sẽ bị giới hạn, thời gian lưu trú có giới hạn và việc kiểm tra xuất cảnh bằng sinh trắc học sẽ được thực thi. Quốc hội có thể siết chặt kiểm soát bất cứ khi nào họ muốn.
Quy mô cũng sẽ khiêm tốn. Năm ngoái, Anh chỉ cấp 24,437 thị thực di chuyển dành cho thanh niên cho công dân Úc, Canada và một số quốc gia khác mà Anh có thỏa thuận — chỉ chiếm 2.5% tổng số giấy phép cư trú. Ngay cả khi tăng gấp đôi con số đó cho người châu Âu cũng sẽ khó tạo ra sự khác biệt đáng kể trong tổng số người nhập cư.
Và thời điểm không thể tốt hơn từ góc độ của Anh. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ gần đây đã ra lệnh cho các lãnh sự quán tạm dừng phỏng vấn thị thực sinh viên trong khi họ đang xây dựng một chế độ mới để sàng lọc các bài đăng trên mạng xã hội. Sinh viên quốc tế chi khoảng 43.8 tỷ USD mỗi năm tại Hoa Kỳ cho học phí và các chi phí khác; sự lặp lại của tình trạng giảm số lượng tuyển sinh trong thời kỳ đại dịch sẽ gây thiệt hại lớn cho nhiều trường cao đẳng Hoa Kỳ. Với tư cách là chủ nhà của nhiều trường đại học hàng đầu thế giới, Vương quốc Anh có vị trí lý tưởng để tiếp nhận một phần dòng chảy này.
Bloomberg