Trong ngày giao dịch cuối cùng của năm 2024, giữa bầu không khí tĩnh lặng của thị trường tài chính, việc phân tích số liệu từ Bloomberg Terminal đã cho thấy những biến động đáng chú ý trong lợi suất trái phiếu chính phủ tại các nền kinh tế phát triển. Với tư cách là chỉ báo then chốt về triển vọng kinh tế, từ tăng trưởng đến lạm phát và chính sách tiền tệ, những thay đổi trong năm qua không chỉ đi ngược lại đa số dự báo đầu năm mà còn mang đến nhiều góc nhìn sâu sắc cho năm 2025.

Điểm nổi bật nhất là sự gia tăng mạnh mẽ của lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm, bất chấp việc các ngân hàng trung ương bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất và dòng vốn đổ vào thị trường trái phiếu đạt mức kỷ lục. Trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm, vốn được xem là thước đo chuẩn toàn cầu, đã tăng 75 điểm cơ bản trong năm, chạm mức 4.63% vào tuần trước và tiệm cận mức đỉnh 4.70% của năm. Đặc biệt ấn tượng là thị trường Anh, nơi lợi suất tăng vọt 110 điểm cơ bản lên 4.63%, bất chấp các yếu tố cơ bản kém tích cực hơn so với Mỹ, bao gồm tăng trưởng chậm và áp lực lạm phát nhẹ hơn.

Lợi suất trái phiếu tăng lên khi các ngân hàng trung ương lại đang cắt giảm lãi suất chính sách

Tại khu vực đồng euro, trong khi lợi suất trái phiếu Đức - vốn được coi là chuẩn mực của khu vực - chỉ tăng 37 điểm cơ bản, Pháp lại chứng kiến mức tăng đáng kể 65 điểm cơ bản. Ngược lại, Hy Lạp, chỉ ghi nhận mức tăng khiêm tốn 19 điểm cơ bản, phản ánh sự thay đổi rõ rệt trong cách thị trường đánh giá rủi ro quốc gia.

Tại thị trường châu Á, Nhật Bản gây bất ngờ khi chứng kiến lợi suất trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm tăng gần gấp đôi lên 1.11%. Đáng chú ý là sự gia tăng này diễn ra một cách trật tự và ổn định, trái ngược hoàn toàn với những dự báo bi quan đầu năm về khả năng xảy ra bất ổn trên thị trường trái phiếu nước này.

Hai yếu tố chính đã định hình diễn biến lợi suất trái phiếu trong năm 2024. Thứ nhất là sự nhạy cảm ngày càng tăng của thị trường đối với động thái nợ công. Các yếu tố như thâm hụt ngân sách cao và chi phí vay tăng đã tác động mạnh đến các quốc gia có năng suất thấp, nơi tăng trưởng kinh tế không đủ nhanh để giảm gánh nặng nợ. Hiện tượng này đánh dấu sự trở lại của "bond vigilantes" - thuật ngữ phổ biến trong thập niên 1990 để chỉ các nhà đầu tư tích cực đẩy lợi suất lên cao nhằm phản đối chính sách tài khóa yếu kém.

Một trong những xu hướng nổi bật trên thị trường trái phiếu năm 2024 là sự quan tâm sâu sắc của nhà đầu tư đối với tình hình chính trị nội bộ của từng quốc gia. Điều này được thể hiện rõ nét nhất tại khu vực đồng euro, nơi mà những biến động chính trị đã tạo ra những tác động trái chiều lên các thị trường trái phiếu quốc gia. Tại Pháp, tình trạng bất ổn chính trị đã gây cản trở đáng kể cho quá trình cải cách kinh tế, khiến thị trường phản ứng tiêu cực thông qua việc đẩy cao lợi suất trái phiếu. Ngược lại, Hy Lạp lại nhận được sự đánh giá tích cực từ thị trường nhờ duy trì được sự ổn định về mặt chính trị và triển khai thành công các cải cách kinh tế. Những nỗ lực này đã giúp Hy Lạp cải thiện đáng kể tốc độ tăng trưởng và hiệu quả quản lý ngân sách, từ đó tạo niềm tin cho nhà đầu tư và giữ lợi suất trái phiếu ở mức ổn định.

Bước sang năm 2025, các chuyên gia dự báo những yếu tố trên sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc định hình diễn biến của thị trường trái phiếu toàn cầu. Đáng chú ý là khả năng gia tăng phân hóa về lợi suất giữa ba khu vực kinh tế chính - Mỹ, châu Âu và Nhật Bản - có thể tạo ra một môi trường đầu tư nhiều biến động, không chỉ về mặt lãi suất mà còn cả về tỷ giá.

Tuy nhiên, những biến động này lại mở ra cơ hội hấp dẫn cho các nhà đầu tư thông qua chiến lược "carry trade" - một phương pháp đầu tư tận dụng chênh lệch lợi suất giữa các thị trường để tối ưu hóa lợi nhuận. Trong bối cảnh mới này, thị trường trái phiếu không chỉ trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư mà còn đóng vai trò then chốt trong việc cân bằng danh mục đầu tư, đặc biệt là trong việc phân bổ hợp lý giữa các tài sản cổ phiếu và tín dụng.