bài viết dựa trên quan điểm cá nhân của nhóm chuyên gia Goldman Sachs

Cuối tuần qua, chúng tôi đã dự đoán rằng với việc các quỹ phòng hộ bán khống gần mức kỷ lục - lớn thứ hai trong vòng 5 năm qua - vào tuần trước, cùng với “Trump put” trên Bitcoin được công bố vào Chủ Nhật, thị trường sẽ chứng kiến một cú siết chặt vị thế bán (short squeeze) mạnh mẽ. Và đúng là thị trường đã tăng vọt trong phiên đêm và ngay phút đầu tiên khi mở cửa, nhưng đà tăng đó nhanh chóng đảo chiều khi cổ phiếu lao dốc suốt cả ngày, chạm mức thấp nhất phiên vào buổi chiều, giảm gần 100 điểm so với mức cao nhất trong ngày.

Vậy điều gì đứng sau cú đảo chiều tiêu cực này? Có hai nguyên nhân chính:

Thứ nhất, thị trường hiện vẫn cực kỳ kém thanh khoản, với độ sâu sổ lệnh (top of book depth) trên HĐTL Emini rất thấp, khiến bất kỳ khối lượng giao dịch lớn nào cũng có thể dễ dàng tạo ra động lượng mạnh, dù là lên hay xuống.

Thứ hai, dù các quỹ phòng hộ thực sự đã bắt đầu phiên giao dịch hôm nay bằng việc mua lại để đóng các vị thế bán khống (cover short), nhưng phản ứng chậm chạp hơn nhiều từ các CTA (Commodity Trading Advisor - cố vấn giao dịch theo xu hướng) mới là lực lượng chi phối chính trong ngày hôm nay. Như Morgan Stanley đã cảnh báo hôm thứ Sáu vừa qua, đúng như những gì chúng tôi đã đề cập vài ngày trước đó, làn sóng bán tháo từ các CTA mới chỉ bắt đầu.

Thật vậy, theo ghi chú giữa phiên của Goldman Sachs về thị trường chứng khoán, “Áp lực bán từ CTA vẫn còn rất lớn, với ngưỡng quan trọng trong trung hạn tại 5897, chỉ cách đó 80 bps. Chúng tôi dự báo sẽ có khoảng 20 tỷ USD cổ phiếu bị thanh lý trong tuần này.”

Phân tích sâu hơn, chuyên gia về định vị và dòng tiền của Goldman, ông Cullen Morgan, cho biết ngân hàng này đang mô phỏng rằng các CTA hiện đang nắm giữ vị thế mua khoảng 137 tỷ USD cổ phiếu toàn cầu (ở mức phân vị thứ 78), sau khi bán ra 23 tỷ USD cổ phiếu toàn cầu vào tuần trước, gần tương đương với con số mà Morgan Stanley tính toán. Quan trọng hơn nữa, Goldman cho thấy nhóm này sẽ tiếp tục là phe bán S&P trong tất cả các kịch bản trong tuần này.

Như bảng phân tích dưới đây cho thấy, không chỉ các CTA sẽ bán cổ phiếu trong tất cả các kịch bản, mà họ còn có kế hoạch bán ra 48 tỷ USD cổ phiếu toàn cầu (trong đó 12 tỷ USD là cổ phiếu Mỹ) trong tuần này (68 tỷ USD toàn cầu và 8 tỷ USD Mỹ trong tháng này) nếu thị trường đi ngang. Con số này tăng vọt lên 69 tỷ USD toàn cầu/24 tỷ USD Mỹ trong tuần này và 181 tỷ USD toàn cầu/46 tỷ USD Mỹ trong tháng tới nếu thị trường giảm.

Trong 1 tuần tới

• Thị trường đi ngang: bán 48 tỷ USD (11,6 tỷ USD SPX)
• Thị trường tăng: bán 22 tỷ USD (4.5 tỷ USD SPX)
• Thị trường giảm: bán 69 tỷ USD (24 tỷ USD SPX)

Trong 1 tháng tới

• Thị trường đi ngang: bán 68 tỷ USD (8 tỷ USD SPX)
• Thị trường tăng: mua 28 tỷ USD (11 tỷ USD SPX)
• Thị trường giảm: bán 181 tỷ USD (46 tỷ USD SPX)

Ngưỡng bán trung hạn quan trọng là tại mức 5897.

Các ngưỡng quan trọng của SPX:

• Ngắn hạn: 6031
• Trung hạn: 5897
• Dài hạn: 5418

Chỉ số S&P vừa chính thức xuyên thủng ngưỡng này theo chiều giảm, báo hiệu một tuần "thảm họa" nữa đối với thị trường chứng khoán gần như là điều không thể tránh khỏi, đặc biệt là khi sẽ không có hoạt động mua vào cuối tháng từ các quỹ hưu trí trong vài tuần tới.

Và như để “đổ thêm dầu vào lửa”, vị thế gamma của các dealer, vốn đã dương vào tuần trước, giờ đây đã trở về mức trung tính, và chỉ cần một đợt giảm nhẹ nữa cũng sẽ đẩy gamma về mức âm. Điều này đồng nghĩa với việc bất kỳ đợt bán nào cũng sẽ kéo theo nhiều đợt bán mạnh hơn nữa từ các dealer, những người buộc phải đuổi theo đà giảm của thị trường xuống thấp hơn.