Mỹ và châu Âu: Cách biệt văn hóa ngày càng rộng

Mỹ và châu Âu: Cách biệt văn hóa ngày càng rộng

Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

11:30 17/03/2025

Quan hệ Mỹ - châu Âu từng bền chặt về chính trị nhưng chưa bao giờ thực sự đồng điệu về văn hóa. Dưới ảnh hưởng của lịch sử, truyền thông và internet, châu Âu ngày càng bị cuốn vào quỹ đạo Mỹ, từ chính trị đến văn hóa đại chúng. Tuy nhiên, sự khác biệt sâu sắc về lịch sử, xã hội khiến nỗ lực đồng hóa này trở nên gượng ép và đôi khi phản tác dụng. Việc khoảng cách giữa hai bên nới rộng không hẳn là điều tiêu cực, có lẽ đã đến lúc châu Âu tìm lại bản sắc của chính mình.

Trong tiếng Anh Mỹ, từ “Asian” thường dùng để chỉ người gốc Đông Á hoặc Đông Nam Á. Nhưng ở Anh, từ này lại chủ yếu nói về người từ tiểu lục địa Ấn Độ. Sự khác biệt này không do ai quyết định mà hình thành từ lịch sử di cư, phản ánh những nhóm người đã đến từng nơi vào những thời điểm khác nhau. Cách hiểu này có thể thay đổi theo thời gian, nhưng điều này cho thấy Mỹ và Anh tiếp xúc với châu Á theo những cách hoàn toàn khác biệt.

Tuy nhiên, đó chỉ là một trong vô số khác biệt giữa Mỹ và châu Âu. Ở Anh, nhiều người da màu là hậu duệ của những người nhập cư sau năm 1945, tìm kiếm một cuộc sống tốt hơn. Còn ở Mỹ, nhiều người da màu là con cháu của những người bị đưa đến đây bằng vũ lực hàng thế kỷ trước. Lịch sử đối xử của Mỹ với các cộng đồng bản địa vẫn là một vấn đề nhạy cảm, trong khi ở Anh, những ảnh hưởng từ thời La Mã đã lùi xa hàng thiên niên kỷ.

Chủ nghĩa “woke”, nếu hiểu là việc nhấn mạnh bản sắc nhóm, vốn không phù hợp với nước Mỹ nhưng ít nhất còn xuất phát từ bối cảnh nước này. Vậy tại sao người Anh lại nghĩ rằng điều này có thể áp dụng trong một thực tế rất khác? Điều đáng nói hơn, ngay cả cuộc chiến chống lại chủ nghĩa “woke” ở Anh cũng đậm chất Mỹ, mang màu sắc tôn giáo, lan truyền qua mạng xã hội và sớm muộn cũng khiến công chúng cảm thấy mệt mỏi.

Một trong những tác động đáng chú ý từ Donald Trump là sự rạn nứt trong quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Về chiến lược, điều này có thể là thảm họa, nhưng về văn hóa, việc Mỹ và châu Âu dần xa nhau không hẳn là điều tồi tệ. Đặc biệt, giới tinh hoa hai bên nên mở rộng góc nhìn thay vì chỉ chăm chăm vào nhau.

Thực tế, trong thời Chiến tranh Lạnh, quan hệ Mỹ - châu Âu từng lành mạnh hơn. Khi đó, hai bên hợp tác chặt chẽ về chính trị nhưng không ảo tưởng về sự tương đồng văn hóa. Ngày nay, sự ám ảnh thái quá với Mỹ không chỉ đến từ châu Âu. Tại sao JD Vance lại bận tâm đến quyền tự do ngôn luận ở Anh đến mức nhắc đến vấn đề này ngay trong Phòng Bầu dục? Nếu Anh không có Tu chính án thứ nhất như Mỹ thì đơn giản vì đây là một quốc gia khác, với hệ thống luật pháp khác. Tương tự, việc Elon Musk can thiệp vào chính trị Đức xuất phát từ ảo tưởng rằng Đại Tây Dương là một không gian văn hóa chung, một quan niệm phần lớn do internet tạo ra.

Tuy nhiên, phần lớn trách nhiệm vẫn thuộc về châu Âu. Mỹ không chủ đích “xuất khẩu văn hóa”. Họ có CNN, nhưng không có một đài truyền hình công lập nào có sứ mệnh định hướng tin tức toàn cầu như BBC, France 24, Deutsche Welle hay Al Jazeera. Họ cũng không có một “Viện Melville” để cạnh tranh với các tổ chức Goethe hay Cervantes. Việc Mỹ thống trị các lĩnh vực như điện ảnh, học thuật hay nghệ thuật hậu chiến không phải là chiến lược áp đặt từ trên xuống, dù trong thời Chiến tranh Lạnh, CIA từng đóng vai trò nhiều hơn người ta nghĩ.

Suy cho cùng, châu Âu lựa chọn sống gián tiếp qua nước Mỹ. Không chỉ Anh, hãy nhớ lại các cuộc biểu tình sau cái chết của George Floyd tại Pháp. Ngay cả tôi cũng thường so sánh tốc độ tăng trưởng kinh tế yếu kém của châu Âu với Mỹ, như thể Mỹ là tiêu chuẩn mặc định. Nhưng với bối cảnh lịch sử và quy mô dân số khác biệt, liệu đó có phải một sự so sánh hợp lý? Dù châu Âu có là “Norma Desmond” của thế giới, đắm chìm trong quá khứ, thì điều đó cũng dễ hiểu.

Có lẽ cú sốc từ Trump sẽ khiến mối quan hệ Mỹ - châu Âu dịu lại trên mọi phương diện. Cuối tuần trước, Mark Carney, lãnh đạo Đảng Tự do Canada, đã có một bài phát biểu bất ngờ, mô tả Mỹ như một “người khác”, xét về ngôn ngữ, chính sách nhập cư và các đặc điểm văn hóa. Có thể nhiều người không đồng tình với quan điểm này, nhưng trong thời đại này, thật khó để phân định điều gì là nên tiếc nuối hay nên vui mừng.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

Tâm lý thận trọng phủ bóng thị trường dù Mỹ - Trung đạt thỏa thuận thương mại
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Tâm lý thận trọng phủ bóng thị trường dù Mỹ - Trung đạt thỏa thuận thương mại

Chứng khoán và USD đồng loạt giảm khi nhà đầu tư vẫn lo ngại về xung đột thương mại và căng thẳng địa chính trị, bất chấp một thỏa thuận tạm thời giữa Mỹ và Trung Quốc. Báo cáo lạm phát yếu và rủi ro thuế quan khiến Fed đứng trước áp lực cắt giảm lãi suất. Giá dầu và vàng tăng do dòng tiền trú ẩn quay trở lại.
Thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung: Kỳ vọng mong manh, rủi ro hiện hữu
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung: Kỳ vọng mong manh, rủi ro hiện hữu

Thỏa thuận ngừng leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc giúp xoa dịu tâm lý thị trường, nhưng thiếu vắng chi tiết cụ thể khiến nhà đầu tư vẫn dè chừng. Dù hai bên thể hiện thiện chí hợp tác, bất ổn thương mại và nguy cơ tái áp thuế vẫn rình rập. Thị trường đang đặt cược vào triển vọng cải thiện, song triển vọng lâu dài vẫn còn mờ mịt.
Tesla "ngã ngựa" vì yếu tố chính trị: Vụ "ly dị" Trump - Musk gây náo động thị trường
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Tesla "ngã ngựa" vì yếu tố chính trị: Vụ "ly dị" Trump - Musk gây náo động thị trường

Tesla chịu ảnh hưởng mạnh từ chính trị, đặc biệt do liên minh Trump–Musk và chiến dịch DOGE, khiến doanh số tại châu Âu và Trung Quốc sụt giảm nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc Musk dần rút lui khỏi chính trường và những biến động xã hội khác đã phần nào giúp Tesla giảm áp lực dư luận, trong khi thị phần toàn cầu tiếp tục bị các đối thủ Trung Quốc như BYD lấn át.
Trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn dài đang chịu áp lực giữa kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất và lo ngại thâm hụt
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn dài đang chịu áp lực giữa kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất và lo ngại thâm hụt

Dù nhiều chiến lược gia trái phiếu vẫn kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trở lại, lợi suất trái phiếu dài hạn Mỹ tiếp tục chịu áp lực tăng do lo ngại về nguồn cung lớn và thâm hụt ngân sách kéo dài. Sự gia tăng phần bù kỳ hạn và nhu cầu yếu từ nhà đầu tư nước ngoài phản ánh rủi ro về sự mất cân bằng cung – cầu trên thị trường trái phiếu. Trái phiếu định giá bằng USD ngày càng kém hấp dẫn trong bối cảnh chi phí phòng hộ tỷ giá gia tăng.
Triển vọng kinh tế Hoa Kỳ: Tháng 6 năm 2025
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Triển vọng kinh tế Hoa Kỳ: Tháng 6 năm 2025

Tăng trưởng kinh tế Mỹ dự báo sẽ chậm lại trong nửa cuối năm 2025 dù các chỉ số cơ bản như chi tiêu tiêu dùng và tuyển dụng vẫn ổn định. Nguyên nhân chính là do sự bất ổn từ chính sách thuế quan và thương mại, cùng với triển vọng nhập khẩu và nhu cầu trong nước suy yếu.
Chính sách cắt giảm thuế suất của Trump: Tự cân bằng hay tự gây họa?
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Chính sách cắt giảm thuế suất của Trump: Tự cân bằng hay tự gây họa?

Những người ủng hộ chính sách cắt giảm thuế thường lập luận rằng các biện pháp này rồi sẽ “tự bù đắp” thông qua việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tăng thu ngân sách – ngay cả khi không cần cắt giảm chi tiêu đáng kể. Tuy nhiên, thực tiễn trong những thập kỷ gần đây đã không ủng hộ luận điểm này.
Thâm hụt chỉ là bề nổi - Gốc rễ nằm ở kinh tế
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Thâm hụt chỉ là bề nổi - Gốc rễ nằm ở kinh tế

Các nhà quan sát lo ngại về thâm hụt ngân sách đang lên tiếng mạnh mẽ, cảnh báo rằng các khoản thanh toán nợ ngày càng lớn có thể làm gia tăng mức thâm hụt và đẩy đất nước đến bờ vực phá sản. Dù đồng tình rằng tình trạng thâm hụt ngày càng gia tăng là một vấn đề nghiêm trọng, chúng tôi tin rằng nguyên nhân cốt lõi không giống như phần lớn các quan điểm phổ biến hiện nay.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ