Mỹ và châu Âu: Cách biệt văn hóa ngày càng rộng

Mỹ và châu Âu: Cách biệt văn hóa ngày càng rộng

Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

11:30 17/03/2025

Quan hệ Mỹ - châu Âu từng bền chặt về chính trị nhưng chưa bao giờ thực sự đồng điệu về văn hóa. Dưới ảnh hưởng của lịch sử, truyền thông và internet, châu Âu ngày càng bị cuốn vào quỹ đạo Mỹ, từ chính trị đến văn hóa đại chúng. Tuy nhiên, sự khác biệt sâu sắc về lịch sử, xã hội khiến nỗ lực đồng hóa này trở nên gượng ép và đôi khi phản tác dụng. Việc khoảng cách giữa hai bên nới rộng không hẳn là điều tiêu cực, có lẽ đã đến lúc châu Âu tìm lại bản sắc của chính mình.

Trong tiếng Anh Mỹ, từ “Asian” thường dùng để chỉ người gốc Đông Á hoặc Đông Nam Á. Nhưng ở Anh, từ này lại chủ yếu nói về người từ tiểu lục địa Ấn Độ. Sự khác biệt này không do ai quyết định mà hình thành từ lịch sử di cư, phản ánh những nhóm người đã đến từng nơi vào những thời điểm khác nhau. Cách hiểu này có thể thay đổi theo thời gian, nhưng điều này cho thấy Mỹ và Anh tiếp xúc với châu Á theo những cách hoàn toàn khác biệt.

Tuy nhiên, đó chỉ là một trong vô số khác biệt giữa Mỹ và châu Âu. Ở Anh, nhiều người da màu là hậu duệ của những người nhập cư sau năm 1945, tìm kiếm một cuộc sống tốt hơn. Còn ở Mỹ, nhiều người da màu là con cháu của những người bị đưa đến đây bằng vũ lực hàng thế kỷ trước. Lịch sử đối xử của Mỹ với các cộng đồng bản địa vẫn là một vấn đề nhạy cảm, trong khi ở Anh, những ảnh hưởng từ thời La Mã đã lùi xa hàng thiên niên kỷ.

Chủ nghĩa “woke”, nếu hiểu là việc nhấn mạnh bản sắc nhóm, vốn không phù hợp với nước Mỹ nhưng ít nhất còn xuất phát từ bối cảnh nước này. Vậy tại sao người Anh lại nghĩ rằng điều này có thể áp dụng trong một thực tế rất khác? Điều đáng nói hơn, ngay cả cuộc chiến chống lại chủ nghĩa “woke” ở Anh cũng đậm chất Mỹ, mang màu sắc tôn giáo, lan truyền qua mạng xã hội và sớm muộn cũng khiến công chúng cảm thấy mệt mỏi.

Một trong những tác động đáng chú ý từ Donald Trump là sự rạn nứt trong quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Về chiến lược, điều này có thể là thảm họa, nhưng về văn hóa, việc Mỹ và châu Âu dần xa nhau không hẳn là điều tồi tệ. Đặc biệt, giới tinh hoa hai bên nên mở rộng góc nhìn thay vì chỉ chăm chăm vào nhau.

Thực tế, trong thời Chiến tranh Lạnh, quan hệ Mỹ - châu Âu từng lành mạnh hơn. Khi đó, hai bên hợp tác chặt chẽ về chính trị nhưng không ảo tưởng về sự tương đồng văn hóa. Ngày nay, sự ám ảnh thái quá với Mỹ không chỉ đến từ châu Âu. Tại sao JD Vance lại bận tâm đến quyền tự do ngôn luận ở Anh đến mức nhắc đến vấn đề này ngay trong Phòng Bầu dục? Nếu Anh không có Tu chính án thứ nhất như Mỹ thì đơn giản vì đây là một quốc gia khác, với hệ thống luật pháp khác. Tương tự, việc Elon Musk can thiệp vào chính trị Đức xuất phát từ ảo tưởng rằng Đại Tây Dương là một không gian văn hóa chung, một quan niệm phần lớn do internet tạo ra.

Tuy nhiên, phần lớn trách nhiệm vẫn thuộc về châu Âu. Mỹ không chủ đích “xuất khẩu văn hóa”. Họ có CNN, nhưng không có một đài truyền hình công lập nào có sứ mệnh định hướng tin tức toàn cầu như BBC, France 24, Deutsche Welle hay Al Jazeera. Họ cũng không có một “Viện Melville” để cạnh tranh với các tổ chức Goethe hay Cervantes. Việc Mỹ thống trị các lĩnh vực như điện ảnh, học thuật hay nghệ thuật hậu chiến không phải là chiến lược áp đặt từ trên xuống, dù trong thời Chiến tranh Lạnh, CIA từng đóng vai trò nhiều hơn người ta nghĩ.

Suy cho cùng, châu Âu lựa chọn sống gián tiếp qua nước Mỹ. Không chỉ Anh, hãy nhớ lại các cuộc biểu tình sau cái chết của George Floyd tại Pháp. Ngay cả tôi cũng thường so sánh tốc độ tăng trưởng kinh tế yếu kém của châu Âu với Mỹ, như thể Mỹ là tiêu chuẩn mặc định. Nhưng với bối cảnh lịch sử và quy mô dân số khác biệt, liệu đó có phải một sự so sánh hợp lý? Dù châu Âu có là “Norma Desmond” của thế giới, đắm chìm trong quá khứ, thì điều đó cũng dễ hiểu.

Có lẽ cú sốc từ Trump sẽ khiến mối quan hệ Mỹ - châu Âu dịu lại trên mọi phương diện. Cuối tuần trước, Mark Carney, lãnh đạo Đảng Tự do Canada, đã có một bài phát biểu bất ngờ, mô tả Mỹ như một “người khác”, xét về ngôn ngữ, chính sách nhập cư và các đặc điểm văn hóa. Có thể nhiều người không đồng tình với quan điểm này, nhưng trong thời đại này, thật khó để phân định điều gì là nên tiếc nuối hay nên vui mừng.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

BoJ thận trọng bình thường hóa chính sách, lạm phát lương thực gây áp lực tăng lãi suất
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

BoJ thận trọng bình thường hóa chính sách, lạm phát lương thực gây áp lực tăng lãi suất

Ngân hàng Nhật Bản nhiều khả năng giữ nguyên lãi suất và giảm tốc độ thắt chặt mua trái phiếu từ năm tài khóa tới, phản ánh sự thận trọng trong lộ trình bình thường hóa chính sách. Tuy nhiên, lạm phát thực phẩm dai dẳng, đặc biệt là giá gạo tăng vọt, có thể buộc BoJ tiếp tục nâng lãi suất sớm hơn kỳ vọng. Thống đốc Kazuo Ueda phát tín hiệu rằng rủi ro lạm phát đang ngày càng được chú trọng, trong bối cảnh sự bất ổn thương mại toàn cầu dần lắng dịu.
USD chững lại khi thị trường hướng sự tập trung về London
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

USD chững lại khi thị trường hướng sự tập trung về London

Đàm phán Mỹ - Trung tái khởi động; triển vọng đạt được thỏa thuận ngày càng rõ nét. Chứng khoán Mỹ biến động trái chiều, nhưng S&P 500 chỉ còn cách đỉnh lịch sử chưa đầy 2%. Dữ liệu yếu từ Anh tiếp tục gây áp lực lên GBP. Giá vàng đi ngang, trong khi bạc nổi bật với đà tăng mạnh.
Đàm phán thương mại Mỹ-Trung tiếp diễn, khoáng sản đất hiếm và hạn chế công nghệ làm nóng cuộc chơi
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Đàm phán thương mại Mỹ-Trung tiếp diễn, khoáng sản đất hiếm và hạn chế công nghệ làm nóng cuộc chơi

Các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung được nối lại tại London, tập trung vào các hạn chế về công nghệ và xuất khẩu khoáng sản đất hiếm. Trung Quốc đã cấp giấy phép xuất khẩu đất hiếm cho các công ty Hoa Kỳ, thúc đẩy hy vọng về một cuộc đàm phán thương mại đột phá. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ đã giảm 40% trong năm nay, làm tăng tính cấp thiết của việc giải quyết căng thẳng thương mại.
Cảnh báo thầm lặng của thị trường: Trái phiếu và vàng tiết lộ điều gì?
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Cảnh báo thầm lặng của thị trường: Trái phiếu và vàng tiết lộ điều gì?

Chưa bao giờ thị trường lại đòi hỏi các nhà đầu tư phải linh hoạt, tỉnh táo và hiểu sâu về mối liên hệ giữa các loại tài sản như hiện nay. Khi tiền tệ trở nên đắt đỏ, khi trái phiếu phát đi tín hiệu cảnh báo và khi vàng tăng vọt như một phản ứng phòng vệ, thì việc tiếp tục đặt cược mù quáng vào đà tăng cổ phiếu có thể trở thành một chiến lược nguy hiểm. Sự kết hợp giữa hiểu biết kinh tế vĩ mô, phân tích kỹ thuật và đánh giá tâm lý thị trường là chìa khóa giúp nhà đầu tư không chỉ sống sót mà còn tận dụng được những cơ hội ẩn giấu trong cơn biến động.
Thuật toán của trader nhỏ lẻ đang dần trở thành thế lực trên thị trường
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Thuật toán của trader nhỏ lẻ đang dần trở thành thế lực trên thị trường

Trong khi phần lớn thị trường tài chính đang bị chi phối bởi các quỹ đầu tư thụ động, một lực lượng mới đang âm thầm nổi lên: những nhà đầu tư cá nhân sử dụng chiến lược định lượng. Họ không cần nhiều tiền, cũng chẳng phải dân chuyên, nhưng với công cụ hiện đại và tư duy tính toán, họ đang tạo ra ảnh hưởng rõ rệt lên các giao dịch – đặc biệt là ở những mảng như quyền chọn ngắn hạn. Liệu đây có phải là tín hiệu tích cực cho sự cân bằng và minh bạch hơn của thị trường?
Bạc vẫn còn dưới 40 USD — nhưng thời điểm bứt phá không còn xa
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Bạc vẫn còn dưới 40 USD — nhưng thời điểm bứt phá không còn xa

Trong khi nhiều nhà đầu tư tập trung vào Vàng, cổ phiếu AI và các xu hướng thị trường nóng, bạc âm thầm ghi dấu một trong những bước đột phá mạnh mẽ nhất trong lĩnh vực hàng hóa. Vừa chạm đỉnh trong 13 năm, kết hợp cùng làn sóng bùng nổ AI, cuộc cách mạng năng lượng sạch và thỏa thuận hạ tầng trị giá 3,000 tỷ USD của Trump đang thúc đẩy nhu cầu, các chuyên gia tại GSC Commodity Intelligence gọi đây là “giao dịch bùng nổ và bất đối xứng nhất năm 2025.”
Đàm phán London, rủi ro toàn cầu: Mỹ và Trung Quốc tạm thời 'chơi đẹp'
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Đàm phán London, rủi ro toàn cầu: Mỹ và Trung Quốc tạm thời 'chơi đẹp'

Đàm phán thương mại Mỹ-Trung tại London diễn ra trong không khí ngoại giao thận trọng, tạm thời làm dịu căng thẳng thương mại, giúp thị trường toàn cầu giữ ổn định và tăng nhẹ. Nhà đầu tư vẫn cảnh giác trước rủi ro kinh tế và dữ liệu yếu, trong khi kỳ vọng giảm thuế quan và khả năng Fed hạ lãi suất giúp đẩy chỉ số MSCI World lên đỉnh lịch sử. Tuy nhiên, động lực tăng giá vẫn yếu, và rủi ro tiềm ẩn chưa biến mất.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ