"Ông ta đang ở ngay sau lưng bạn! Ồ không, ông ta đã biến mất!" - như nhóm phân tích tại Rabobank đã tinh tế mô tả trong tuần này. Hiển nhiên không cần suy đoán về nhân vật phản diện trong vở kịch này. Đó chính là Donald Trump, người liên tục điều chỉnh các chính sách kinh tế trọng yếu với tần suất và tốc độ khó lường.

Lấy một ví dụ điển hình, chỉ hơn một tuần trước, Tổng thống Mỹ đã tuyên bố trên nền tảng Truth Social rằng việc "chấm dứt" nhiệm kỳ của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jay Powell - người bị chỉ trích là "quá trì trệ" - là điều cấp thiết. Đây rõ ràng là một cuộc tấn công thô bạo và liều lĩnh vào vị trí then chốt nhất trong hệ thống tài chính toàn cầu. Khi được phóng viên hỏi liệu Trump có đang cố gắng loại bỏ Powell hay không, ông đáp: "Đúng vậy. Nếu tôi muốn anh ta ra đi, anh ta sẽ phải rời khỏi đó ngay lập tức. Tin tôi đi."

Tạm gác lại thực tế rằng tuyên bố này, hiện tại, thiếu cơ sở pháp lý. Trump không thể sa thải Powell trước khi nhiệm kỳ của ông này kết thúc vào năm tới, trừ khi chính quyền phát hiện một kẽ hở pháp lý nào đó. Thế nhưng, chỉ ít ngày sau, chúng ta bỗng dưng được khuyên không nên lo lắng. Vào thứ Ba, Trump đã tuyên bố với báo giới rằng ông "không có ý định" sa thải Chủ tịch Fed, như thể ý tưởng này chưa từng hiện hữu.

Vậy, không có thiệt hại gì, đúng không? Không hoàn toàn như vậy. Trước hết, tính độc lập của Fed đã bị xâm phạm nghiêm trọng. Giờ đây chúng ta càng có thêm bằng chứng rằng Trump mong muốn một Chủ tịch Fed sẵn sàng hạ lãi suất để cứu vãn tình trạng rối ren kinh tế mà chính ông đang tạo ra, bất chấp nguy cơ lạm phát có thể tái bùng phát.

Hơn nữa, toàn bộ câu chuyện đáng tiếc này đã kích hoạt một đợt biến động vô nghĩa và hoàn toàn không cần thiết cho thị trường vốn đã bất ổn. Đây chính là cách các tai nạn thị trường xảy ra. Đòn tấn công ban đầu nhắm vào Fed đã khiến các nhà đầu tư hoảng loạn, làm trầm trọng thêm đà suy giảm của đồng USD, chứng khoán và trái phiếu chính phủ Mỹ. Ngược lại, sự đảo chiều lập trường sau đó tạo ra hiệu ứng đối lập, đẩy cổ phiếu và đồng USD phục hồi.

Hiển nhiên, đây không phải lĩnh vực duy nhất mà các tín hiệu từ Trump và chính quyền của ông thiếu nhất quán. Chỉ trong vài ngày qua, thị trường đã tăng vọt sau khi Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent tuyên bố cuộc chiến thương mại với Trung Quốc là "không bền vững" - ám chỉ triển vọng giảm căng thẳng đang trong tầm tay. Tuy nhiên, ngay sau đó, các quan chức Trung Quốc lại phủ nhận hoàn toàn việc có bất kỳ cuộc đàm phán nào đang diễn ra.

Một lần nữa, tất cả những biến động này đều đẩy thị trường lên xuống thất thường mà không có bất kỳ xác nhận nào về thay đổi thực chất. Ken Griffin, ông trùm quỹ đầu cơ và giao dịch, đã nhận xét chính xác trong tuần này rằng các cuộc đàm phán thuế quan đã bước vào một "trạng thái phi lý".

Tình trạng phi lý này không hoàn toàn bất lợi cho tất cả các bên tham gia thị trường. Các công ty giao dịch, bao gồm ngân hàng đầu tư lớn và Citadel Securities của Griffin, có thể hưởng lợi từ khối lượng giao dịch dồi dào, bất kể xu hướng chung của thị trường. Các quỹ phòng hộ ít nhất cũng đang cố gắng tận dụng biến động này. Ngược lại, các nhà quản lý quỹ với tầm nhìn dài hạn cho biết thần kinh của họ đang bị căng thẳng tột độ. Chiến lược duy nhất hiện nay là duy trì sự linh hoạt và tránh phản ứng thái quá với bất kỳ diễn biến nào, dù tích cực hay tiêu cực. Thực tế là thị trường liên tục biến động theo từng tiêu đề cho thấy nỗ lực duy trì bình tĩnh này không mấy thành công. Nguy cơ kiệt sức đối với giới chuyên gia trong ngành là hoàn toàn có thật.

Để giảm bớt căng thẳng, hãy tập trung vào những khía cạnh tích cực. Đáng chú ý, có vẻ như thị trường tài chính quả thực đang áp đặt một mức độ kỷ luật nhất định lên Tổng thống Mỹ. Khó có thể tin rằng đó chỉ là trùng hợp khi Trump tạm dừng áp dụng thuế quan đối ứng ngay sau khi một phiên đấu giá trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn ba năm thất bại thảm hại - một hiện tượng mà giới phân tích thị trường gọi là "cuộc đình công của người mua", chủ yếu từ các nhà đầu tư nước ngoài. Tương tự, có vẻ như Tổng thống đã nhanh chóng nhận ra rằng khi tăng áp lực lên Fed, các nhà đầu tư sẽ phản ứng bằng cách thoái vốn. Ông có thể phủ nhận, nhưng giới đầu tư đều biết: ông đã nhượng bộ, và không chỉ một lần.

Tuy nhiên, những nhà đầu tư vội vàng nắm bắt mọi dấu hiệu tích cực đang tham gia một canh bạc kỳ lạ. Việc Tổng thống tạm thời kiềm chế không sa thải Powell không phải là tin "tốt" - đó chỉ là tiêu chuẩn tối thiểu mà bất kỳ nhà đầu tư nào nắm giữ tài sản Mỹ đều có quyền kỳ vọng. Tương tự, mức thuế quan toàn cầu hiện vẫn ở ngưỡng cao theo mọi tiêu chí hợp lý, và vượt xa dự báo của giới đầu tư, bất chấp động thái rút lui gần đây. Nguy cơ suy thoái của nền kinh tế Mỹ vẫn hiện hữu, trong khi khả năng điều tiết của Fed ngày càng hạn chế.

Một điểm quan trọng cần ghi nhớ là một Tổng thống có khuynh hướng thay đổi quyết định theo chiều hướng tích cực cũng có thể đảo ngược lập trường trong chớp mắt. "Tổng thống đã tạm rút lui khỏi chiến trường, nhưng ông ấy hoàn toàn có thể tái xuất và tấn công bất cứ lúc nào!" - như Mark Dowding tại BlueBay Asset Management đã nhận định.

Thời điểm nguy hiểm nhất đối với nhà đầu tư có thể là khi thị trường tương đối ổn định, đủ để khuyến khích Tổng thống tin rằng ông có thể tiếp tục thử thách các giới hạn. Giới quản lý quỹ sẽ không có được sự bình yên chừng nào ông còn tại vị. Và tất cả chúng ta còn phải đối mặt với khoảng 1,360 ngày như thế này.