Vào thứ Sáu, ECB sẽ công bố ước tính mới về lãi suất trung lập – mức lãi suất lý thuyết giúp nền kinh tế không bị chậm lại nhưng cũng không bị kích thích quá mức. Chủ tịch Christine Lagarde cho biết bà và các đồng nghiệp sẽ dựa vào nghiên cứu này để quyết định chính sách tiền tệ phù hợp.

Bản báo cáo được đưa ra trong bối cảnh các cuộc thảo luận đang nóng lên về mức lãi suất hợp lý sau năm lần cắt giảm, đưa lãi suất tiền gửi xuống 2.75%. Khi lạm phát đang tiến về mức mục tiêu 2% trong năm nay, các quan chức ECB đồng thuận rằng sẽ có thêm các đợt giảm lãi suất, đặc biệt là khi kinh tế khu vực đang đình trệ. Tuy nhiên, việc xác định mức lãi suất "tối ưu" vẫn còn gây tranh cãi.

Trong khi Lagarde đã đề xuất khoảng lãi suất trung lập từ 1.75% đến 2.25%, nghiên cứu tuần này có thể làm rõ hơn mức độ cắt giảm của ECB.

Đa số khảo sát nhận định mức trung lập của ECB trong khoảng 2% - 2.25%

“Cuộc tranh luận trong Hội đồng Thống đốc về lãi suất trung lập đang trở nên sôi động,” chuyên gia kinh tế trưởng của Hamburg Commercial Bank, Cyrus de la Rubia, nhận định. “Dù khái niệm này không phải là yếu tố quyết định chính sách tiền tệ, nó vẫn có thể giúp định hướng kỳ vọng của thị trường.”

ECB bắt đầu thảo luận về lãi suất trung lập từ một năm trước, khi lạm phát giảm và khả năng cắt giảm lãi suất dần trở nên rõ ràng. Thành viên Hội đồng Điều hành ECB theo quan điểm cứng rắn, Isabel Schnabel, từng cho rằng những cuộc khủng hoảng gần đây và các thay đổi về cấu trúc có thể đã đẩy mức lãi suất trung lập lên cao hơn, trong khoảng 2% - 3%.

Tuy nhiên, một số chuyên gia lại dự báo mức này thấp hơn. Dựa trên nghiên cứu của ngân hàng trung ương Phần Lan, Olli Rehn đưa ra mức 2.2% - 2.8%. Trong khi đó, Francois Villeroy de Galhau (Pháp) và Yannis Stournaras (Hy Lạp) đều cho rằng mức trung lập vào khoảng 2%. Mario Centeno (Bồ Đào Nha) thậm chí còn dự báo mức này thấp hơn.

Phát biểu của Lagarde về mức lãi suất trung lập đã làm dấy lên nghi vấn liệu bà có vô tình tiết lộ nội dung báo cáo sắp tới hay không. Nếu đúng, mức trung lập 2% có thể trở thành mốc mà các nhà đầu tư và chuyên gia kinh tế kỳ vọng ECB sẽ hướng tới. Một hành lang lãi suất như Lagarde đề xuất cũng giúp ECB trì hoãn việc thảo luận về thời điểm dừng gọi chính sách hiện tại là “hạn chế” – tín hiệu cho thấy vẫn còn dư địa để tiếp tục cắt giảm lãi suất.

Lịch sử lãi suất của ECB

Dù vậy, một số quan chức ECB, bao gồm cả Kinh tế trưởng Philip Lane, đang ngày càng hoài nghi về việc lấy lãi suất trung lập làm cơ sở chính để điều hành chính sách.

Thống đốc NHTW Lithuania Gediminas Simkus và Thống đốc NHTW Ireland Gabriel Makhlouf cho rằng, vì đây là một khái niệm lý thuyết khó xác định, nó không nên đóng vai trò quá lớn trong các quyết định hàng ngày.

Thay vào đó, họ cho rằng nên tập trung vào dự báo lạm phát, áp lực giá cả và ảnh hưởng của các chính sách trước đây đối với thị trường tài chính và nhu cầu. Phó Chủ tịch ECB Luis de Guindos nhận định rằng khảo sát tín dụng ngân hàng của ECB là một chỉ báo tốt hơn về mức độ thắt chặt chính sách tiền tệ.

“Lãi suất trung lập là một khái niệm thú vị về mặt học thuật, nhưng nó không thực sự hữu ích trong hoạch định chính sách,” ông nhấn mạnh trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Tư.