Làn sóng tranh cãi nổ ra sau khi Trump đã phá vỡ truyền thống ngoại giao hàng thập kỷ của Hoa Kỳ. Ông đã tự ý tổ chức đối thoại song phương với Moscow về chiến sự Ukraine mà không có sự hiện diện của Kyiv, đồng thời quy trách nhiệm cho Zelenskyy về cuộc chiến tranh giữa Nga - Ukraine.

Trong thông điệp được xem là đe dọa công khai nhất về việc chấm dứt chiến tranh theo hướng có lợi cho Moscow, Trump viết: "Một kẻ độc tài không tổ chức bầu cử, Zelenskyy phải hành động thật nhanh nếu không muốn mất nước." Ông còn mỉa mai gọi Zelenskyy là "một diễn viên hài tạm được", "người đã dụ dỗ Hoa Kỳ chi 350 tỷ USD vào một cuộc chiến vô vọng".

"Cuộc chiến này ảnh hưởng đến châu Âu nhiều hơn chúng ta. Chúng ta được bảo vệ bởi một đại dương bao la, tráng lệ. Zelenskyy từ chối tổ chức bầu cử, tỷ lệ ủng hộ ở Ukraine cực thấp, và thành tích duy nhất là biết cách điều khiển cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden như một con rối," Tổng thống Trump nói.

Đáp lại từ Kyiv vào sáng thứ Tư, Zelenskyy chỉ trích mạnh mẽ Trump vì tiếp tay phát tán thông tin sai lệch từ Nga" Ông phát biểu: "Thật đáng tiếc khi Tổng thống Trump, dù chúng tôi vẫn hết sức tôn trọng với tư cách lãnh đạo của một quốc gia mà chúng tôi kính trọng, lại đang bị thao túng bởi những thông tin sai lệch." Phản hồi này được đưa ra sau tuyên bố sai sự thật của Trump rằng Kyiv là bên khởi xướng cuộc xung đột - cuộc chiến lớn nhất trên lãnh thổ châu Âu kể từ Thế chiến II.

"Lẽ ra các ông không nên khơi mào cuộc chiến này," Trump tuyên bố sau khi Washington và Moscow đạt thỏa thuận trong cuộc đối thoại song phương về việc đặt nền móng hợp tác nhằm chấm dứt chiến sự Ukraine. "Các ông đã có cơ hội đàm phán."

Zelenskyy cũng mạnh mẽ bác bỏ áp lực từ Trump về việc tổ chức bầu cử tại Ukraine, đặc biệt là sau khi Tổng thống Mỹ tuyên bố tỷ lệ ủng hộ của ông chỉ đạt 4%. Trích dẫn số liệu từ Viện Xã hội học Quốc tế Kyiv, cho thấy 57% người dân Ukraine tin tưởng Tổng thống của họ vào tháng 2, Zelenskyy khẳng định: "Vì vậy, bất kỳ nỗ lực nào nhằm thay thế tôi lúc này đều sẽ thất bại."

Trong bối cảnh Tổng thống Nga Vladimir Putin từ lâu đã tìm cách thay đổi chế độ tại Kyiv, những phát ngôn của Trump về Zelenskyy đã vấp phải sự phản đối gay gắt từ Thủ tướng Đức Olaf Scholz. Ông nhận định rằng việc phủ nhận tính chính danh dân chủ của Tổng thống Zelenskyy không chỉ là sai lầm mà còn cực kỳ nguy hiểm. Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer, sau cuộc điện đàm với Zelenskyy, cũng bày tỏ ủng hộ mạnh mẽ, khẳng định rằng Tổng thống Ukraine là nhà lãnh đạo được bầu theo nguyên tắc dân chủ và việc tạm hoãn bầu cử trong thời chiến là quyết định hoàn toàn hợp lý.

Trong một phát ngôn gây tranh cãi trên nền tảng Truth Social, Tổng thống Trump đã đưa ra cáo buộc: "Zelenskyy thừa nhận một nửa số tiền chúng ta viện trợ đã biến mất, không còn dấu vết." Mặc dù không rõ Trump đang ám chỉ điều gì, song thực tế cho thấy nhà lãnh đạo Ukraine thường xuyên phản ánh về tình trạng chậm trễ trong việc tiếp nhận phần lớn các khoản viện trợ mà Mỹ đã cam kết.

Trước đó, Zelenskyy đã kiên quyết bác bỏ những tuyên bố của Trump về việc Ukraine có nghĩa vụ hoàn trả Mỹ 500 tỷ USD dưới dạng khoáng sản quý hiếm và các tài nguyên khác để đổi lấy sự hỗ trợ quân sự. Ông làm rõ: "Cho đến nay, Hoa Kỳ đã viện trợ khoảng 60 tỷ USD, cùng với 31.5 tỷ USD hỗ trợ tài chính bổ sung. Con số chính xác là 67 tỷ USD cho vũ khí và 31.5 tỷ USD hỗ trợ ngân sách trực tiếp." Theo tiết lộ của Zelenskyy, Kyiv đã phải chi tới 320 tỷ USD cho nỗ lực phòng thủ chống lại Nga, trong đó 200 tỷ USD đến từ nguồn viện trợ quân sự quốc tế. Những số liệu này về cơ bản được khẳng định bởi dữ liệu chính thức từ Bộ Ngoại giao Mỹ về khoản hỗ trợ quân sự cho Ukraine.

Một cuộc hội đàm quan trọng giữa Zelenskyy và Keith Kellogg, đặc phái viên của Trump tại Ukraine, được lên kế hoạch diễn ra vào ngày hôm nay. Vào tối thứ Tư, nhà lãnh đạo Ukraine nhấn mạnh: "Điều quan trọng nhất đối với chúng tôi là đảm bảo cuộc gặp này, cũng như toàn bộ quan hệ hợp tác với Mỹ, phải thực sự mang tính xây dựng."

Trong diễn biến liên quan, Putin đã bày tỏ sự đánh giá cao đối với các cuộc đàm phán Mỹ - Nga tại Ả Rập Saudi vào sáng thứ Tư. Theo ông, đây là bước khởi đầu quan trọng để khôi phục sự hợp tác trên mọi lĩnh vực cùng quan tâm. Trong phát biểu công khai đầu tiên sau cuộc điện đàm với Trump - cuộc gọi dẫn đến cuộc gặp tại Riyadh, Putin nhận xét: "Phái đoàn đàm phán Mỹ thể hiện một thái độ hoàn toàn khác biệt. Họ cởi mở với tiến trình đối thoại mà không vướng bận bởi định kiến hay đánh giá về quá khứ. Họ thực sự muốn hợp tác."

Về mối quan hệ Mỹ - Âu, Putin vẫn cho rằng các nhà lãnh đạo EU đã "xúc phạm" Trump trong chiến dịch tranh cử và phải tự chịu trách nhiệm về hậu quả hiện tại. Tổng thống Nga bày tỏ sự sẵn sàng gặp Trump trong niềm hân hoan, tuy nhiên nhấn mạnh rằng bất kỳ hội nghị thượng đỉnh nào cũng đòi hỏi sự chuẩn bị hết sức kỹ lưỡng và chu đáo.