Theo báo cáo mới nhất từ tổ chức có trụ sở tại Geneva, khối lượng thương mại hàng hóa toàn cầu dự kiến sẽ suy giảm 0.2% trong năm 2025 — thấp hơn gần ba điểm phần trăm so với kịch bản không xảy ra chiến tranh thương mại do Mỹ khởi xướng, đánh dấu sự đảo chiều đáng kể so với kỳ vọng đầu năm. Dự báo cho thấy thương mại toàn cầu có thể phục hồi ở mức 2.5% vào năm 2026.

Luồng lưu chuyển hàng hóa và dịch vụ toàn cầu, vốn đã trải qua giai đoạn biến động dữ dội trong đại dịch Covid, mới chỉ quay trở lại quỹ đạo bình thường trước khi Donald Trump tái đắc cử tổng thống Hoa Kỳ vào tháng 11. Chiến dịch tranh cử của ông đã nhấn mạnh cam kết phục hồi tầng lớp trung lưu Mỹ thông qua các biện pháp thuế quan nhắm vào Trung Quốc và các quốc gia khác mà Hoa Kỳ đang duy trì thâm hụt thương mại đáng kể.

WTO hạ mạnh triển vọng thương mại toàn cầu

Hai tuần trước, Trump đã ban hành chính sách thuế nhập khẩu theo nguyên tắc "có qua có lại" với biên độ từ 10% đến 50%. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau đó, ông đã tạm hoãn áp dụng mức thuế cao nhất trong 90 ngày và thiết lập mức sàn 10% cho tất cả các quốc gia, ngoại trừ Trung Quốc - nước hiện phải đối mặt với thuế suất vượt quá 100% khi xuất khẩu sang Mỹ. Quyết định tạm hoãn này nhằm tạo không gian cho các cuộc đàm phán song phương, với phái đoàn Nhật Bản hiện đang thăm Nhà Trắng để thảo luận vào ngày hôm nay.

Theo dự báo của WTO, suy thoái thương mại trong năm nay có thể trầm trọng hơn nếu Hoa Kỳ tiến hành áp dụng toàn diện mức thuế cao hơn theo cơ chế có đi có lại. Báo cáo hôm thứ Tư của tổ chức này cảnh báo: "Sự kết hợp giữa thuế quan đáp trả và bất ổn chính sách thương mại lan rộng có thể dẫn đến sự sụt giảm 1.5% trong thương mại hàng hóa toàn cầu năm 2025."

Tác động tiêu cực dài hạn

Mặc dù các biện pháp bảo hộ có khả năng thúc đẩy sản xuất nội địa, gia tăng nguồn thu ngân sách và thu hẹp mất cân bằng thương mại - ba mục tiêu trọng tâm trong chính sách của Trump - WTO khẳng định: "Trong trung và dài hạn, thuế nhập khẩu gia tăng thường tạo ra tác động tiêu cực tổng thể đến hoạt động kinh tế và thương mại."

Đáp lại các động thái của Washington, Bắc Kinh đã triển khai các biện pháp trả đũa bằng thuế quan riêng, cùng các biện pháp khác nhắm vào doanh nghiệp Mỹ và hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô chiến lược.

WTO đặc biệt cảnh báo rằng chu kỳ trả đũa qua lại có thể đẩy cao chi phí sinh hoạt. Theo báo cáo: "Các biện pháp đáp trả nhằm vào chính sách thương mại hạn chế - đặc biệt là thuế đánh vào vật liệu hoặc hàng hóa trung gian đặc thù, khó thay thế - có thể tạo ra tác động không tương xứng đến lạm phát, hoặc ít nhất là kỳ vọng lạm phát."

Theo phân tích khu vực, thương mại Bắc Mỹ dự kiến sẽ chịu tác động nặng nề nhất, trong khi châu Á và châu Âu vẫn duy trì được mức tăng trưởng khiêm tốn.

Tuy nhiên, WTO lưu ý rằng đứt gãy quan hệ thương mại Mỹ-Trung quy mô lớn có thể buộc các nhà xuất khẩu Trung Quốc phải tìm kiếm thị trường mới. Báo cáo chỉ ra: "Sự gián đoạn trong thương mại Mỹ-Trung dự kiến sẽ kích hoạt hiện tượng chuyển hướng thương mại đáng kể, làm dấy lên lo ngại tại các thị trường thứ ba về áp lực cạnh tranh gia tăng từ Trung Quốc."

Thương mại dịch vụ cũng không tránh khỏi tác động tiêu cực. WTO hiện dự báo dịch vụ thương mại sẽ tăng trưởng 4% trong năm nay và 4.1% vào năm 2026, giảm đáng kể so với mức tăng trưởng 6.8% của năm trước.