Khi Trump từng đe dọa áp thuế 20% rồi phải tạm hoãn vì lo ngại tác động tới thị trường tài chính, EU đã giữ vững lập trường và tiếp tục kiên trì thương lượng. Dù mức thuế 50% có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng, nhất là với nền kinh tế Đức vốn đang suy yếu, nhưng Mỹ cũng sẽ chịu ảnh hưởng không nhỏ khi GDP giảm hơn 2% và giá cả tăng trên 1%. Những tác động tiêu cực này làm giảm khả năng thuế được duy trì lâu dài, đồng thời giúp thị trường tài chính tránh được cú sốc lớn. Do đó, thay vì bị cuốn vào cơn bão đe dọa, EU cần giữ vững sự kiên định, chuẩn bị đối phó và tiếp tục tìm kiếm các giải pháp giảm căng thẳng một cách khôn ngoan.

Chiến thuật gây áp lực của Tổng thống Trump không đơn thuần là những lời hù dọa suông, mà là cách thức rẻ tiền nhằm tạo sức ép mà không phải chịu chi phí lớn từ việc phá vỡ hoàn toàn quan hệ thương mại. Các chuyên gia như Jamie Dimon đã cảnh báo rằng nếu xảy ra đứt gãy thương mại nghiêm trọng, nguy cơ lạm phát đình trệ sẽ là rất cao, gây tổn thất lớn cho cả hai bên. Vì vậy, EU cần giữ sự lạc quan nhưng đồng thời phải chuẩn bị kỹ càng cho kịch bản xấu nhất, đồng thời duy trì các nỗ lực giảm căng thẳng, như cách Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã thành công trong việc xin thêm thời gian đàm phán. Việc nhượng bộ dễ dàng trước các yêu cầu của Mỹ không chỉ là sự đầu hàng về mặt chiến lược mà còn khiến EU phải từ bỏ những tiêu chuẩn thuế và an toàn thực phẩm vốn là nền tảng cho thị trường chung, dẫn đến tổn thất kinh tế lên tới hàng nghìn tỷ euro và làm suy yếu khả năng tự vệ của châu Âu trên trường quốc tế. Đồng thời, các nhà lãnh đạo châu Âu cũng phải cân nhắc yếu tố chính trị trong nước khi đối mặt với áp lực từ Mỹ.

EU tiếp tục đề xuất chia sẻ công bằng chi phí quốc phòng trong NATO, tăng cường đối phó với thặng dư thương mại của Trung Quốc và thúc đẩy nhập khẩu hàng hóa Mỹ, nhằm tạo cơ hội giảm căng thẳng qua đối thoại. Song song đó, EU cũng cảnh báo sẵn sàng sử dụng các biện pháp đáp trả nếu đe dọa thuế quan không được rút lại. Tuy nhiên, EU hiểu rõ không thể sa vào cuộc chiến thương mại ăn miếng trả miếng trên hàng hóa vì Mỹ có lợi thế khi EU xuất siêu tới 236 tỷ USD sang Mỹ. Thay vào đó, EU sẽ tập trung vào mảng dịch vụ, đặc biệt là các “ông lớn” công nghệ Mỹ như Meta và Alphabet, bởi khu vực châu Âu chiếm tới 20-30% doanh thu của các công ty này. Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã nhấn mạnh: EU hiện đang bảo vệ quá mức các công ty công nghệ Mỹ, và hoàn toàn có thể thay đổi điều đó để tạo đòn bẩy trong cuộc đối đầu thương mại này.

Cuối cùng, có một vấn đề hiển nhiên: liệu EU có thực sự thức tỉnh và trở thành giải pháp cho các vấn đề của chính mình trong một thế giới mà tăng trưởng đang suy yếu và nợ nần tăng vọt hay không. Các dòng tweet của Trump cho thấy một thế giới ngày càng thù địch và trọng thương đối với khối quyền lực mềm phụ thuộc vào nhiều đối tác bên ngoài để thịnh vượng. Điều đó sẽ đòi hỏi một nỗ lực trong nước phối hợp để mở khóa tăng trưởng từ bên trong thị trường chung. Điều đó là có thể: các nhà kinh tế của BNP Paribas ước tính rằng cứ mỗi 10% giảm xuất khẩu sang Mỹ có thể được bù đắp bằng cách tăng thêm chỉ 1% thương mại nội bộ EU. Tuy nhiên, điều đó sẽ cần nhiều nỗ lực cải cách hơn, thương mại nhiều hơn với các nước láng giềng như Anh và sự thay đổi trong chi tiêu ở các nước tiết kiệm như Đức.

Một cách đầy mỉa mai, những lời đe dọa và tối hậu thư thương mại “viết in hoa” từ Tổng thống Trump lại đang trở thành động lực thúc đẩy châu Âu phải nhìn nhận lại chính mình. Áp lực liên tục không chỉ làm suy giảm niềm tin của nhà đầu tư mà còn trì hoãn dòng vốn vào EU, tạo ra sức ép mạnh mẽ buộc liên minh này trong vòng 40 ngày tới phải hành động quyết liệt hơn. Không chỉ dừng lại ở việc cố gắng đàm phán xin miễn thuế, châu Âu cần tiến hành cải tổ sâu rộng — từ việc tăng cường hỗ trợ Ukraine đến phá bỏ các rào cản nội bộ đang kìm hãm tăng trưởng kinh tế. Lời nhận xét của cựu Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng như lời cảnh báo rằng Tổng thống Trump chỉ tôn trọng sức mạnh thực sự chính là lời nhắc nhở rõ ràng cho EU: đã đến lúc châu Âu phải thể hiện sức mạnh và quyết đoán hơn trên trường quốc tế.